afdelingsblad van de afdeling Flevoland
Agenda
Mutaties in het hoofdbestuur van de NGV
Nieuwjaarsbijeenkomst
Mw. Berna Veenboer over “Stolpersteine”.
Jaarverslag 2022
Ben Schröer – Schoolmeester en fotograaf
De mix van Nederland
Regio overleg
Inhoudsopgave
Bestuur
Redactie
Voorouderspreekuren
Zoals bekend worden op de eerste dag van een nieuw jaar bij de archieven nieuwe documenten vrijgegeven om ingezien en of gedownload te worden. We zijn immers weer een jaar verder waardoor nieuwe geboorteakten, huwelijksakten en overlijdensakten aan de normen (100, 75 en 50 jaar) voor publicatie volgens de archiefwet voldoen. Ook andere documenten waarvan het tijdelijk publicatieverbod verstreken zijn voor iedereen toegankelijk.
De archiefwet is niet eenvoudig. Ook binnen de archieven wordt veel gesproken over de openbaarheid van archiefstukken. “Wanneer mag informatie openbaar gemaakt worden, en wanneer niet? Mogen bijvoorbeeld adresgegevens gedeeld worden, en zo ja: wanneer dan? En om in vaktermen te spreken: wanneer geldt de Wet open overheid en wanneer de Archiefwet? Wanneer moet een Besluit Beperking Openbaarheid door gemeenten worden genomen? “.
Om een helder en inzichtelijk antwoord te geven op deze vragen heeft het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven een animatie gemaakt die via youtube te zien is. Klik op https://youtu.be/PqhNQJIGKh8.
Een genealogiesite met een schat aan gegevens.
Door het genieten van de verhalen en van allerlei grappige en smakelijke anekdotes die in haar kindertijd thuis bij familiebezoeken familiefeesten verteld werden ontstond geleidelijk de belangstelling voor de familiegeschiedenis. Volwassen geworden werden de eerste stappen gezet in de wereld van de genealogie. Benieuwd naar de geheimen van de familie en de echtheid van de vertelde verhalen zocht ze naar de echtheid hiervan. Al snel bleek lang niet alles wat verteld was te kloppen en dus was het belangrijk te speuren naar de waarheid.
Nadat duidelijk geworden was hoe het zat met de grootouders en overgrootouders werd verder gezocht naar de schoonfamilie. De belangstelling die de familieleden toonden voor de resultaten spoorden haar aan om steeds verder te zoeken. Diverse familiearchieven kwamen te voorschijn en de zoektocht bracht haar naar documenten en registers waar ze nooit van gehoord had. Via het internet werd het gemakkelijker om te zoeken naar zaken waarvan zij niet wist of die geregistreerd en bewaard waren. Een oude plattegrond van een dorp twee of vijf eeuwen geleden, telefoonboeken, militaire gegevens, etc.
In het geheim maakten familieleden een website voor haar aan. Tanja Enklaar (haar naam) heeft deze inmiddels uitgebreid tot een keur aan genealogische onderwerpen waar veel genealogen hun voordeel mee kunnen doen.
De website kent 10 menu-items: Home; Genealogie; Genealogische bronnen; Militairen; Eerste en tweede wereldoorlog; Diverse items; Woordenboeken wetten en BR: Over mij; Ter info; Contact. Zeker de helft van deze menu’s heeft meer dan 12 items. Er staan items in die niet bij elke genealoog bekend zijn.
Onder genealogie komt u o.a Doop onder conditie en Trouwen met de handschoen tegen. Onder genealogische bronnen vindt u verwijzingen naar bronnen uit België; Duitsland; Frankrijk; Nederlands Indië en Suriname. In Buitenbeentjes (niet direct onder genealogische bronnen vallende links) staat o.a. Ongewenste prostituees in Amsterdam. Onder Militairen bv een item over oude militaire rangen en functies.
Het loont de moeite deze uitgebreide site eens te bekijken. Uit de oude Koektrommel.
Sinds korte tijd staan er allerlei nieuwe gegevens uit Brabantse gevangenisregisters online in onze stamboomzoekmachine. Van kruimeldief tot moordenaar, van wanbetaler tot vechtjas, je komt ze allemaal tegen in de gevangenisarchieven. Duik mee in de zelfkant van ons Brabant!
Een groot deel van Brabantse gevangenisinschrijvingen stond al in deze database, maar nu zijn daar nog ruim 51.000 personen aan toegevoegd. Een schat aan genealogische informatie is daarmee in één klap op naam doorzoekbaar geworden. Met behulp van de gekoppelde scans van de originele inschrijving neem je bovendien eenvoudig een kijkje in de details van de opsluiting.
Het gaat om boeken waarin iedere nieuwe gevangene per gevangenis werd ingeschreven. In deze boeken vind je dus alle namen terug van mannen, vrouwen, kinderen en militairen die tussen grofweg 1821-1922 in een Brabantse gevangenis opgesloten zaten. Niet alleen hun namen komen erin voor, ook werd genoteerd waar zij vandaan kwamen, waarom zij gevangen zijn gezet, hoe oud zij waren en nog veel meer. Gevangenen uit binnen én buitenland werden ondergebracht in Brabantse gevangenissen. Al met al bieden de registers informatie over mensen en voorouders die vaak niet uitgebreid te vinden zijn in officiële documenten. Het is daardoor een prachtige bron voor wetenschappers zoals historici en criminologen, en voor stamboomonderzoekers.
Dat levert dan ook bijzondere inschrijvingen op. Zoals de inschrijving van bezembinder Hendrik de Wit uit Breda. De leeftijd van deze Hendrik werd meerdere keren aangepast in zijn inschrijving omdat hij na een paar jaar steeds opnieuw werd ingebracht. Of bijvoorbeeld de veroordeling van militairen ‘tot de kruiwagen’ ofwel het verrichten van grondwerk, geketend aan een kruiwagen. Naast inschrijvingen komen sommige gevangenen ook voor in zogenoemde signalementsregisters. Daarin werden hun uiterlijke kenmerken werden beschreven tot en met opvallende littekens aan toe. Op die manier kun je je zonder foto’s toch een beeld vormen van vroegere personen.
Het doorzoekbaar maken van deze data gebeurde natuurlijk niet vanzelf. Onze bijzondere dank gaat uit naar de tientallen vrijwilligers die via website HetVolk.org digitaal hun steentje bijdroegen aan de invoer van deze registers. En een bedankje voor onze collega’s Ester en Anton, die de gegevens uploadden naar de zoekmachine zodat websitebezoekers er zelf mee aan de slag kunnen.
Klik hier voor meer informatie over de gevangenisregisters. Liever direct beginnen met een zoektocht naar ingesloten voorouders? Dat kan via de stamboomzoekmachine op onze website.
*) Met dank ook aan Vincent van de Griend voor zijn input
Vanaf nu met als extra categorieën: aanwinsten in de bibliotheek en nieuwe online archiefinventarissen!
In januari 2023 zijn de indexen van de volgende bronnen toegevoegd. In de meeste gevallen zijn deze bronnen ook al digitaal te vinden op onze website.
Aan de digitale beeldbank zijn in de afgelopen maand afbeeldingen toegevoegd:
Via de filmbank Brabant in Beelden zijn de volgende nieuwe films te raadplegen:
Via scannen-op-verzoek is een groot aantal archiefstukken gescand en online gepubliceerd. Bekijk het complete overzicht (Excel-bestand)
Uitgebreide informatie zoals beschrijvingen en inventarisnummers bij deze bronnen vind je via: www.bhic.nl/wat-zit-er-in (per bron is er een tab ‘nieuw’).
Het inzien van oude belastingregisters kunnen een doorbraak betekenen als het onderzoek naar voorouders ergens vastgelopen is.
Mr. A.H.G. Verouden is een expert op dit gebied en hij geeft geregeld een lezing over dit onderwerp zoals ook op 25 febr. a.s. bij de afdeling Flevoland. Omdat hij zelf een duidelijke tekst geschreven heeft over de lezing volgt die hieronder, zodat ook anderen het belang van de oude belastingregisters inzien.
“We beginnen allemaal met het trouwboekje van onze ouders of grootouders. Vervolgens doen we onderzoek inde burgerlijke stand en in de bevolkingsregisters. Tot ca 1800 kun je dan nog vrij zeker zijn dat je over de juiste gegevens beschikt. Maar naarmate we verder vòòr dit jaartal geraken, krijgen we steeds meer te maken met vele soorten interpretatieproblemen. Je moet wel sterk in je schoenen staan om aan de verleidingen van waarschijnlijkheden en zogenaamde logische conclusies weerstand te bieden. Ik kan daar als geen ander over meepraten. Gedurende bijna 40 jaar genealogisch onderzoek ben ik er ook een aantal malen op een vreselijke manier ingetuind. Dank zij mijn ervaringen als inspecteur bij de rijksbelastingdienst ben ik altijd weer op het juiste genealogische pad teruggekomen.
Het is algemeen bekend dat in veel bronnen, welke wij thans als grondslag nemen voor genealogisch onderzoek, nogal nonchalant is omgesprongen met feitelijkheden. Iemands naam werd opgeschreven zoals men hem hoorde uitgesproken worden. Dat betekent dat in dezelfde plaats de dominee of pastoor er een andere schrijfwijze op na hield dan de notaris of de schepenen, die de betrokkene soms onder een geheel andere naam kenden. Ook kwam het regelmatig voor dat mijnheer A in zijn geboorteplaats met zijn vaders famiienaam werd aangeduid maar in de plaats waar zijn moeder vandaan kwam, heel gewoon de familienaam van zijn moeder kreeg toebedeeld.
Zolang je maar over keiharde DTB-gegevens beschikt, kom je daar meestal nog wel uit. Maar als die ontbreken, wat dan?
Het antwoord is verrassend eenvoudig: allerlei soorten belastingregisters. Door de eeuwen heen gold voor alle belastingadministraties een ijzeren wet: Zorg dat de tenaamstelling juist is, anders kun je naar je centen fluiten. Of het nu om kohieren van de 100e penning of
quotisatieregisters ging, cijns-, tiend-, pacht- of leenregisters, de klerk die de namen en feiten moest te boek stellen, probeerde zoveel mogelijk details weer te geven. Daardoor geeft een kijkje in dit soort registers vaak verrassende nieuwe inzichten.
Mijn ervaring is, dat veel vastgelopen onderzoeken via het een of andere belastingboek kunnen worden vlotgetrokken.
Tijdens mijn lezing zal ik een aantal voorbeelden geven van verschillende families die zo een flink stuk verder terug in de tijd konden worden gebracht.
Mr. A.H.G. Verouden”
Het Rijksarchief heeft een nieuwe website (Genealogische bronnen) gemaakt speciaal met het doel om het genealogisch onderzoek te ondersteunen. Op deze site kan gezocht worden in gedigitaliseerde akten uit 28.527 Parochieregisters (voor 1796) en 36.780 registers van de Burgerlijke Stand (vanaf 1796). Het betreft gedigitaliseerde originelen als ook microfilms. Door een nieuwe interface gaat het opzoeken sneller dan voorheen en tegelijk is het mogelijk de gevonden scans te downloaden. Inmiddels is in een aantal archieven al begonnen met het digitaliseren van bronnen van de Burgerlijke stand van 1910-1950.
Het geheel bevat ruim 38,6 miljoen pagina’s met geboorte-, doop-, huwelijks-, overlijdens- en begrafenisakten evenals de tienjarige tafels voor heel België. U dient wel ingelogd te zijn om te zoeken in deze bronnen; het zoeken zelf is gratis.
Het is niet meer nodig om te weten in welke provincie of arrondissement een gemeente of parochie ligt. Gewoon enkele letters intikken is voldoende om een keuzelijst te krijgen. Het downloaden is ook gratis, hoewel er een limiet gesteld is van 100 stuks per dag.
Wil je gevonden bronnen ook gebruiken in een publicatie dan ben je een gebruikersvergoeding verschuldigd aan het Rijksarchief. Tarieven te vinden op de site.
Belangrijk om te weten is dat de gevonden links naar de gedigitaliseerde beelden permanente links zijn, ook wel permalinks genoemd. Deze links worden in de loop van de tijd niet veranderd.
Stamboomcafé
Van de interim-voorzitter – Jan Middelkoop
Een Maurikse dorpspolder rekening uit 1701 – Jan Hogendoorn
Wat doe je met de resultaten van je DNA onderzoek? – Maja Westhoff
Zomaar wat plaatjes van bijeenkomsten
Ledenoverzicht
Het Kadaster, verslag van een lezing – Maria Teunissen van Manen
Foutje is snel gemaakt – Jan Middelkoop
Voorouders, gedichtje – gevonden bij scanwerkzaamheden
Lezingen programma
Colofon
Alle notariële aktes van 1850 – 1935 zijn ingescand en als zodanig beschikbaar. Het zoeken in een grote berg scans is monnikenwerk. Om dit zoekwerk gesmeerd te doen verlopen moeten alle aktes geïndexeerde worden, d.w.z. er moet een link gelegd worden tussen mogelijke opzoekwoorden en inhouden van de scan. Denk hierbij aan (voor- en achter)naam, plaats van geboorte, huwelijk, overlijden, jaartallen van gebeurtenissen, etc.
Het stadsarchief Delft is druk bezig met deze klus. Met een groep van zo’n 50 vrijwilligers wordt dit indexeerwerk systematisch uitgevoerd. Inmiddels is al 30% van de notarisstukken geïndexeerd. Indexeren gebeurt thuis achter je eigen computer. Een indexeerder krijgt een scan te zien en een formulier met invoervelden voor mogelijke zoekwoorden die in deze scans kunnen voorkomen. Het werk bestaat uit het zorgvuldig invullen van de invoervelden met de gegevens uit de scan. Zo zullen hier velden zijn voor de namen van de notaris en de persoon/personen waar deze akte op van toepassing is. Verder het onderwerp van de akte: een verkoop, erfenis, beschrijving van een inboedel, huwelijkse voorwaarden, etc.
Vervolgens wordt elk formulier door een tweede persoon (de controleur) gecontroleerd voordat de ingevulde gegevens opgenomen worden in de grote database waarin bezoekers van de site kunnen zoeken.
Hebt u zelf belangstelling voor dit indexeerwerk of wilt u er meer van weten kijk dan op de website van het stadsarchief Delft of geef u op voor deelname aan een van de projecten.
