In april 2018 kondigde de officier van justitie van Sacramento County aan dat onderzoekers na meer dan 40 jaar de Golden State Killer hadden gevonden. En ze hadden het gedaan door zijn DNA profiel op genetische genealogie websites te zetten. Over dit onderwerp schreven we eerder. In dit kranten artikel geeft men een visie over de gevaren van dit opsporingsmiddel.
Joseph James DeAngelo werd gearresteerd, pleitte schuldig en zit 26 levenslange gevangenisstraffen uit. Zijn zaak markeerde een seismische verschuiving in de manier waarop onderzoekers DNA gebruiken in cold cases. En toch waren er op de achtergrond zorgen over het gebrek aan regelgeving met betrekking tot het gebruik van genetische genealogie door de politie. Als de politie in je stamboom wil gluren, moet toch iets ze kunnen tegenhouden?
Genetische genealogie klinkt misschien ingewikkeld, maar het is niet zo anders dan het bouwen van een basis stamboom. Je doet het gewoon door DNA te vergelijken in plaats van achternamen of een gewone overgrootouder. En als je het misdaadstuk toevoegt, wat gebeurt er dan? Wat de wetshandhaving doet, is dat ze dit DNA-monster dat ze hebben, dat ze niet hebben geïdentificeerd, naar deze open source databases sturen en die informatie uploaden en kijken of er iemand is die al in het systeem zit.
De manier waarop genetische genealogie werkt is, laten we zeggen dat je dat ruwe DNA-bestand van 23andMe of Ancestry.com krijgt. Daarna gaat men kijken naar een aanzienlijk deel van je genoom dat dingen bepaalt zoals haarkleur, of als je een bepaalde ziekte krijgt,. Er is dus veel meer informatie ingekapseld in een 23andMe-type DNA-test. Het is niet op zoek naar een perfecte match, maar het gaat zoeken en kijken of er bepaalde segmenten zijn die overeenkomen. En zelfs kleine gedeeltelijke overeenkomsten zullen worden gegenereerd door die zoekopdracht. En dan is het echt aan het individu om uit te zoeken of die match iets betekent.
Wat maakt GEDmatch anders dan Ancestry.com, 23andMe en andere soorten direct-to-consumer genealogiesites. GEDmatch is anders omdat het open source is, of je zou zelfs kunnen zeggen crowdsourced. Het idee is dat individuele gebruikers hun onbewerkte bestand kunnen nemen – ongeacht waar ze dat speekselmonster in eerste instantie hebben laten verwerken – en het kunnen uploaden. GEDmatch is in 2010 gestart als hobby. Het werd pas een paar jaar geleden als misdaad oplossende instrument gebruikt rond de tijd van de Golden State Killer zaak. En het wordt daar heel snel voor gebruikt als een van de belangrijkste identificatie instrumenten.
Rond 2018. En vanaf dat jaar zagen we een snelle groei. Nu zou ik zeggen, we hebben het over 150, waarschijnlijk 200 zaken die zijn opgelost met behulp van deze technologie. Dus ik denk dat politieagenten zich realiseerden dat de databases die de regeringen bijhouden vrij beperkt zijn. In veel staten moet je veroordeeld worden voor een misdrijf voordat je in die database zit, tegenover deze open vrije source databases.
Een paar jaar geleden schatte een onderzoeksrapport in Science dat 60 procent van de blanke Amerikanen kon worden geïdentificeerd. En nu is het waarschijnlijk meer dan 90 procent, gezien hoeveel meer mensen tests hebben gedaan en hun DNA hebben geüpload sinds dat artikel werd gepubliceerd. Het is dus mogelijk dat men familieleden heeft die genealogische hobbyisten zijn – zodat men mij op de een of andere manier identificeren kan door overeenkomstig familiaal DNA in een van deze databases op te sporen. Daarom denk ik dat iedereen zich zorgen moet maken of over dit probleem en moet nadenken, ook al heb je zelf geen dna-onderzoek gedaan. Er kan iemand in je familie zijn die dat wel heeft en dat is genoeg om een stamboom op te bouwen en je op te sporen.
En, zoals we eerder vermeldden, kunnen agenten vaak genetische genealogie databases doorzoeken zonder toestemming van de rechtbank. Vorige maand nog hebben twee staten wetten aangenomen die dat verhinderen: Montana en Maryland. Het instinct dat ons DNA heilig en privé is en dat we willen dat het beschermd wordt, is universeel. Net als de neiging om misdaden op te lossen. Wat is er mis met te zeggen, ja, natuurlijk, de wetshandhaving kan mijn informatie gebruiken?”
Mensen denken dat DNA onfeilbaar is alleen omdat het DNA is, maar mensen zijn betrokken bij elke stap van het proces, van het verzamelen van DNA tot het verwerken ervan. En natuurlijk, het identificeren van wiens DNA in de eerste plaats moet worden verwerkt. Dat zijn menselijke beslissingen. En ik hoop dat dit soort kaders, het raamwerk dat Maryland en Montana gebruikten bij het maken van deze wet, eigenlijk een nuttig kader zouden kunnen zijn voor veel verschillende technologie, niet alleen genetische genealogie.
https://slate.com/technology/2021/06/nila-bala-genetic-genealogy-law-enforcement-maryland-montana.html
Uw dna-test voor consumenten kan uw verre neef veroordeeld krijgen voor een misdrijf
Passagierslijsten HAL 1920-1940 online
Heel wat Nederlanders zijn gemigreerd en deze site is dus bijzonder nuttig voor genealogen, die evt Amerikaanse takken willen nazoeken. Ben je dus op zoek naar passagiers die tussen 1920 – 1940 met de Holland-Amerika Lijn (HAL) hebben gereisd? Er zijn nogal wat Joodse “vluchtelingen” daaronder. Vanaf nu kun je de passagierslijsten uit deze periode bekijken via de websites van het Stadsarchief Rotterdam en WieWasWie.
Voor de Tweede Wereldoorlog was de groep passagiers divers. Er waren migranten die Nederland verlieten om overzee een nieuw leven op te bouwen. Daarnaast waren er ook ’heimwee klanten’, die zich al vroeg in de nieuwe wereld hadden gesetteld en nu voor familiebezoek terugkwamen. De groep vluchtelingen uit Duitsland en Oost-Europa nam vanwege politieke en religieuze redenen toe, zeker nadat Hitler in 1932 de verkiezingen won en na de Kristallnacht van 1938.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de schepen van de HAL voor geallieerde doeleinden gebruikt. Ze deden dienst als troepentransportschip, of werden gebruikt voor het vervoer van wapens of brandstof. Na de oorlog werden vooral soldaten en bijvoorbeeld mensen uit de Japanse interneringskampen gerepatrieerd. Het eerste schip met ‘gewone’ passagiers dat na de oorlog uit Rotterdam vertrok is de Westerdam op 28 juni 1946.
Op 21 mei 1938 meldde de van oorsprong Hongaarse fotografe Eva Besnyö (1910-2003) zich in New York voor vertrek naar Europa. In opdracht van de HAL scheepte Besnyö in op de Nieuw Amsterdam en legde zij de maiden voyage van het nieuwe vlaggenschip vast. Tevens was zij een van de meer dan zestig kunstenaars die mee hadden gewerkt aan de inrichting van de Nieuw Amsterdam. In de rookzaal derde klasse verzorgde Besnyö een negen meter lange fotowand met tien foto’s rond het thema ‘Nederland’.
Met deze aanvulling tot en met 1940 staat nu 2/3 deel van alle passagierslijsten van de HAL online. Aan het einde van 2021 hopen we de jaren 1946-1969 te publiceren. Die scans staan vol met Nederlanders die in de jaren vijftig emigreerden naar Amerika en Canada en cruises die in de jaren zestig populair werden. Nog even wachten dus…
Gerommel bij 23andMe
Anne Wojcicki, mede-oprichter van commercieel DNA-tester 23andMe, is na de beursgang toegetreden tot de negennullenclub. Anne Wojcicki van DNA-bedrijf 23andMe mag zich de eerste vrouwelijke SPAC-miljardair ter wereld noemen. Met deze overname heeft de wereld er een nieuwe SPAC-miljardair bij; Anne Wojcicki ging afgelopen week met haar bedrijf 23andMe naar de beurs. Dit deed ze via een SPAC-fusie (SPAC = special purpose acquisitie company) met het bedrijf VG Acquisition Corp. van de Britse topondernemer Richard Branson. Forbes schat Wojcicki’s vermogen na de beursgang op 1,3 miljard dollar. Een SPAC, een special purpose acquisition company, komt neer op een leeg fonds, waar beleggers grote hoeveelheden geld instoppen om een bedrijf via een overname naar de beurs te brengen. Op die manier hoeven ze geen tijdrovende roadshow langs beleggers te houden. Ondanks deze overname van 23andme is Anne de baas van deze company gebleven.
Wojcicki’s bedrijf 23andMe is de grootste DNA-tester ter wereld. Onder Afro-Amerikanen is er sprake van een toenemende interesse in dit soort tests. Zij hopen erdoor te leren waar hun voorvaderen, de tot slaaf gemaakten, nu precies vandaan kwamen. Ondanks de toegenomen interesse in het product van Wojcicki is haar bedrijf verlieslatend. Van maart tot en met december 2020 boekte haar bedrijf bijna 117 miljoen dollar verlies op een omzet van 155 miljoen dollar. Dat is niet enkel een corona-effect, want het jaar ervoor daalde de omzet ook al met 30 procent. 14 procent van de toen nog honderd medewerkers kwam in januari 2020 op straat te staan. Het bedrijf stelt zelf dat diens verlies wordt veroorzaakt door zijn voorlopig nog forse research & development-kosten. Waarschijnlijk is dat veel potentiële testers zijn teruggeschrokken van de dreiging van privacyschendingen. Daarbij wordt ook nog eens intensief samengewerkt met de geneesmiddelen industrie zoals Glaxo en Johnson en Johnson. Zelfs bekende leveranciers van DNA-chips (Illumina) hebben daardoor veel omzet verloren. Deze SPAC zou dus weleens de redding van 23andMe kunnen betekenen. Verlies of niet, volgens Forbes schrijft Wojcicki toch maar mooi even geschiedenis, door de eerste vrouw te zijn die miljardair wordt dankzij een SPAC. De ondernemer blijft bovendien CEO bij haar concern.
Wojcicki bezit 99,4 miljoen aandelen in het bedrijf waarvan ze aan de wieg stond. Tegen de huidige koers is dat aandelenpakket zo’n $1,25 miljard (€1,05 miljard) waard. Wie zelf een paar aandeeltjes 23andMe op de kop wil tikken hoeft overigens niet op dividend te rekenen. Want het bedrijf maakt, eveneens heel modieus, geen winst en is dat voorlopig ook niet van plan. In de laatste negen maanden van 2020 werd een verlies van $117 miljoen geboekt op een omzet van $155 miljoen. Voor het gehele boekjaar 2021 wordt gerekend op een verlies van minstens $176 miljoen.
Anna was eerder acht jaar lang getrouwd met Google-oprichter Sergey Brin, met wie ze de Google company oprichtte. Anne studeerde DNA-biotechnologie en tijdens haar huwelijk zette zij met Linda Avey, Paul Cusenza het DNA-bedrijf 23andme op. Maar haar partners verlieten snel na de oprichting 23andme company, zodat zijn als enige CEO overbleef. Of Wojcicki destijds bij haar scheiding een stevige stuiver van Brin heeft meegekregen – en ze misschien dus al miljardair was – is onduidelijk. Wojcicki’s heeft goede genen. Ook de twee oudere zussen maken carrière. Susan is CEO bij YouTube (wat onderdeel is van Google) en Janet is professor in de epidemiologie. Wojcicki’s vader doceerde natuurkunde op de Universiteit van Stanford en haar moeder gaf journalistiek op de Palo Alto High School. Zodoende hingen de drie dochters geregeld rond bij de universiteit.
Ashkenazi-achternamen
Het grootste deel van onze geschiedenis hadden Joden geen achternamen. In het gemeenschapsleven waren Joden meestal bekend onder hun naam en de naam van hun vader (bijv. Abrahams zoon van Mozes, Dina-dochter van Isaak), of, wanneer ze in gebed werden genoemd, door hun naam en de naam van hun moeder (bijv. Dinah-dochter van Leah).
De grootschalige introductie van achternamen was in 1787, toen een nieuwe wet van keizer Jozef II van Oostenrijk voorschreef dat alle Joden achternamen moesten aannemen. Andere landen en plaatsen volgden dit voorbeeld, en tegen het midden van de 19e eeuw hadden de meeste Joodse families achternamen.
Verklaring van veel voorkomende joodse achternamen
1. Cohen en zijn varianten
2. Levi en zijn varianten
3. Patroniemen en Matroniemen
4. Woonplaats gebonden achternamen
5. Op beroepen gebaseerde achternamen
6. Fysieke (somatische) kenmerken
7. Op de natuurlijke objecten gebaseerde achternamen
8. Acroniemen
9. Enkele familienamen van oudere oorsprong
10. Naam indicatie voor afkomst
1. Cohen en zijn varianten
Onder de meest alomtegenwoordige joodse achternamen komt Cohen veel voor in families die afstammen van Aaron de Hogepriester. De priesters, kohanim, dienden in de Heilige Tempel in Jeruzalem, en ze genieten vandaag de dag nog steeds voorrechten(het geven van de priesterzegening en als eerste worden opgeroepen voor de Thora, onder andere privileges.) Andere priesters achternamen zijn Kohn, Kahn, Kahane, Kagan, Kogan en vele andere varianten. (Omdat het geluid “h” niet bestaat in het Russisch, werd het vervangen door “g”.)
2. Levi en zijn varianten
Levi is een veel voorkomende achternaam onder families die afstammen van de stam Levi (een van de 12 stammen van Israël). Historisch gezien was deze stam verantwoordelijk voor het bewaken van de tempel en het zingen wanneer offers werden gebracht. Ze ontvingen ook een tiende van alle producten die in het land Israël werden geteeld. Veel voorkomende variaties zijn Levi, Lewi, Levin, Levine, Lewin en nog veel meer.
3. Patroniemen en Matroniemen Veel Joodse achternamen zijn patroniemen (gebaseerd op de naam van een vader of andere mannelijke voorouder), aangeduid met het achtervoegsel -s, -son, -ovitch/-owitz, of -ovics. Dus als iemands vader Abraham heette, zou zijn zoon de naam Abrams, Abramson of Abramowitz hebben aangenomen; als het Isaac was, was hij Isaacs, Isaacson of Isaacowitz; Jacob— Jacobs, Jacobson of Jacobowitz; David-Davidson of Davidowitz; Leib-Lebovics; Mendel—Mendelson of Mendelowitz; Benjamin— Benjaminson; Aaron- Aaronson. (In deze zin is “Rabinowitz” dus de zoon van een rabbijn.)
De achternaam van de Lubavitch rebbes, Schneersohn, is afgeleid van de naam van de stichter van de dynastie, rabbijn Schneur Zalman van Liadi.
Een verrassend aantal Joodse achternamen zijn matroniemen (gebaseerd op de naam van een moeder of andere vrouwelijke voorouder). Deze namen sluiten vaak af met het achtervoegsel “-in”. Zo werd Rivkah Rivkin of Rivlin, Feiga —Feiglin, Sarah—Sorkin, Tamar—Tamarkin en Beila—Belkin.
Margolis, een achternaam die door vele beroemde rabbijnse persoonlijkheden wordt gedeeld, is afgeleid van de vrouwelijke naam Margalit (Hebreeuws voor “parel”)
4. plaatsgebonden achternamen
Heel vaak geeft een achternaam een aanwijzing over de plaats van herkomst van de familie. Plaatsgebaseerde achternamen zijn Brody (een stad in het huidige Oekraïne), Halpern (de Duitse stad Heilbronn), Frankel (de Duitse regio Franken), Schlesinger (van Schlesien (Silezië)), Gordon (Grodno in Wit-Rusland), Pollack (uit Polen), Auerbach en Epstein (beide steden in Duitsland), Ginzburg (de Beierse stad Gunzburg), Wiener (uit Wenen), Danziger (uit Danzig, nu Gdansk, Polen), Deutsch (Duits), Horowitz (de Boheemse stad Horovice), Gurevitch/Gorowitz (de Russische versie van Horowitz), Schapiro (de Duitse stad Speyer), Landau (een stad in Duitsland), Posner (uit Posen, nu Poznan, Polen), Mintz (Mainz, Duitsland), Oppenheimer (uit Oppenheim, Duitsland), Ostreicher (uit Oostenrijk), Prager (uit Praag, Tsjechië), Unger.
Veel van deze achternamen eindigen met het achtervoegsel -sky (bijv. Minsky-Minsk, Wit-Rusland; Pinsky—Pinsk, Wit-Rusland; Twersky—Tverai, Litouwen, of Tiberias, Israël; Persky—Pershai, Wit-Rusland). N.B. Moskowitz betekent “zoon van Moske” (een bijnaam voor Mozes), en betekent waarschijnlijk niet dat deze familie uit Moskou komt.
5. Op beroepen gebaseerde achternamen
Een achternaam kan op basis van het uitgeoefende beroep berusten. Zo heb je Schmidt of Kowalski (smid); Schuster of Sandler (schoenmaker); Kravitz, Schneider of Portnoy (kleermaker); Malamud (leraar); Schochet of Schechter (rituele slachter); Sofer of Schreiber (schrijver); Kantor, Chazan of Spivak (cantor); Blecher (tinsmid); Kramer (winkelier); Molenaar (molenaar); Weber (wever).
Veel van deze achternamen eindigen met het achtervoegsel -man(n): Fleischman (slager), Kuperman (kopersmid), Wasserman (waterdrager), Kaufman (koopman), Visman (vishandelaar) of Schusterman (schoenmaker-man).
6. Fysieke (lichamelijke) kenmerken
Soms worden namen geassocieerd met fysieke kenmerken of eigenschappen. Voorbeelden zijn Klein/Kleinman (klein), Gross/Grossman (groot), Alt/Alter/Altman (oud), Schwartz (zwart haar of donkere teint), Weiss (blond haar of mooie teint), Roth/Rothman (roodharige), Ehrlich (rechtop), Reich/Reichman (rijk), Fried/Friedman (vredig), Scharf (scherp of intelligent).
7. Op natuurlijke objecten gebaseerde achternamen
Veel achternamen weerspiegelen natuurlijke objecten zoals bomen, mineralen en dieren. Dit zijn vaak samengestelde namen, ontleend aan de Duitse taal, en werden voor het grootste deel willekeurig toegewezen. Ik noem als voorbeelden:
-baum (boom): Teitelbaum (dadelpalm), Mandelbaum (amandelboom), Tannenbaum (dennenboom), Appelbaum (appelboom), Birnbaum (perenboom), Nussbaum (notenboom), Greenbaum (groene boom), Rosenbaum (rozenboom).
-berg (berg): Goldberg (gouden berg), Greenberg (groene berg — d.w.z. een berg bedekt met gebladerte), Eisenberg (ijzeren berg), Rosenberg (berg van rozen).
-feld (veld): Weinfeld (wijnveld), Blumenfeld (bloemenveld), Rosenfeld (rozenveld).
-blum (bloem): Rosenblum (rozenbloem).
-zweig (tak): Goldzweig (gouden tak), Rosenzweig (rozentak).
-thal (vallei): Rosenthal (rozenvallei).
-garten (tuin): Baumgarten (tuin van bomen), Weingarten (wijngaard).
-stein (steen): Goldstein (gouden steen), Silberstein (zilveren steen), Eisenstein (ijzersteen), Kuperstein (kopersteen), Rothstein (rode steen).
Dieren: Hirsch (hert), Adler (adelaar), Hecht (snoek), Karp (karper), Wolf (wolf).
Andere astronomiscche objecten: Stern (ster) en Sternberg (sterrenberg).
8. Acroniemen
Sommige achternamen zijn acroniemen.
Katz, is een Kohanische achternaam acroniem, dat staat voor Kohen tzedek, rechtvaardige priester, terwijl Segal (of Siegel), een op Levi gebaseerde achternaam, die staat voor segan leviyah, Levite afstammeling.
Andere acroniemen zijn Ralbag (naar een voorouder genaamd Rabbi Leib ben Gabriel), Babad (ben Av Bet Din, zoon van de leider van het Joodse hof), en Bek (bnei kedoshim, zonen van martelaren).
9 Enkele familienamen van oudere oorsprong
Terwijl de wettelijke namen rond de eeuwwisseling van de 19de eeuw werden toegewezen, waren er bepaalde families, meestal die gezegend met rijkdom en/of Thorabeurs, die namen voor vele honderden jaren hadden. Hier zijn enkele van de meest voorkomende:
Horowitz is blijkbaar afgeleid van de Boheemse stad Horovice en wordt meestal geassocieerd met families van Leviet-afkomst. Vele beroemde rabbijnse persoonlijkheden droegen deze achternaam, zoals Rabbi Yeshaya Horowitz (gekend als Shaloh), Rabbi Yitzchak Yaakov Horowitz (Seer van Lublin), en de broers Rabbi Pinchas en Shmuel Shmelke Horowitz, rabbijnen van Frankfurt en Nikolsburg, respectievelijk.
Gurevitch (en soortgelijke variaties) is het Russische equivalent van Horowitz (het geluid /h/, niet bestaand in het Russisch, werd vervangen door “g”).
Schapiro een van de meest voorkomende Ashkenazi-achternamen, zou afkomstig zijn uit de Duitse stad Speyer. Beroemde rabbijnen die de naam Schapiro dragen, zijn de zeventiende-eeuwse kabbalistische rabbijn Natan Nata Schapiro en meer recentelijk rabbijn Meir Shapira, oprichter van de beroemde Chachmei Lublin rabbijnse school.
Rappaport zou zijn afgeleid van het Duitse woord voor “raaf”, terwijl de tweede helft kan worden getraceerd naar Porto Mantovano, een stad in de buurt van Mantua, Italië. Het wapen van de familie foto’s een raaf en een paar handen opgetild in de priesterlijk zegen, bewijs van de familie Kohanic afstamming. Veel prestigieuze families in heel Europa droegen deze beroemde naam.
Landau is een oude Asjkenazische achternaam, die honderden jaren teruggaat. Rabbijn Yaakov Landau was een 15-eeuwse Duitse inwoner die naar Italië verhuisde. Drie eeuwen later diende rabbijn Yechezkel Landau als rabbijn van Praag en is beroemd om zijn werk Noda B’Yehudah.
Luria is genoemd naar de afstamming naar rabbijn Shlomo Yitzchaki (Rashi) en van daaruit naar koning David. Opmerkelijke leden van de familie zijn rabbijn Shlomo Luria – beroemd halachisch gezag en rabbijn van Lublin, en rabbijn Yitzchak Luria (de Arizal)- beschouwd als de meest vooraanstaande kabbalist aller tijden.
10. Naam is indicatie voor de afkomst
Taal: Als uw familienaam geen Hebreeuws of Duits is, is de taal een indicatie volor de afkomst. Portnoy is Russisch voor “kleermaker”, dus de familie komt waarschijnlijk uit Rusland. Farkas is Hongaars voor “wolf”, dus de familie komt waarschijnlijk uit Hongarije.
Monosyllabische, beschrijvende namen zoals Schwartz (zwart), Weiss (wit), Roth (rood), Gross (groot), Klein (klein) en Stark (sterk) komen het meest voor bij Joden van Hongaarse afkomst.
Goldberg, Silverstein, komen het meest voor bij Joden uit Galicië.
Matronieme namen zoals Rivkin, Laikin, Tamarkin, enz., komen het meest voor onder Joden uit het Russische rijk.
Digitalisering politiearchief Leiden
Dossier 071 is een nieuw initiatief van Erfgoed Leiden. We gaan alle politiearchieven van Leiden en Katwijk digitaliseren. Om ze vervolgens op de website voor iedereen toegankelijk te maken.
De politiearchieven zijn een belangrijke bron voor de reconstructie van de geschiedenis van Leiden en Katwijk in WO II. Vooral de dag- en nachtrapporten waarin alle gebeurtenissen in de stad werden opgeschreven, geven een goed beeld over de gang van zaken; van razzia’s tot interne kwesties. Aan de hand van uniek fotomateriaal, getuigenverklaringen, politieaantekeningen en persoonlijke verhalen brengen we met Dossier 071 de bijzondere gebeurtenissen tot leven.
Op deze website krijgt iedereen via een overzichtelijke tijdlijn (ingedeeld per jaar) een goed beeld van de bijzondere situaties en gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog, versterkt met persoonlijke verhalen en interessante documenten.
Momenteel wordt het politiearchief door medewerkers van Erfgoed Leiden en Omstreken ontdaan van ijzer zoals paperclips en nietjes. Dat is nodig om de kwetsbare stukken beter te conserveren. Af en toe worden verzegelde enveloppen gevonden die door ons worden opengemaakt. En dat brengt soms bijzondere vondsten aan het licht: namelijk: zeven muntjes rolden uit een verzegeld pakketje. Uit het proces-verbaal van 9 maart 1928 blijkt dat ze door de politie in beslag zijn genomen na een tip over een illegale collecte voor het Leger des Heils.
Naast de muntjes zaten er ook waardenbonnen in het dossier. Het proces-verbaal vertelt hoe de muntjes en bonnen in het politiearchief terecht zijn gekomen Een tip bracht een Leidse agent naar de Rijnsburgerweg. Daar trof hij ter hoogte van huisnummer 160 een man aan in het uniform van het Leger des Heils. De man had daar aangebeld en bonnen ter waarde van tien cent en vijfentwintig cent aangeboden in ruil voor cash. De opbrengst was bestemd voor het werk van het Leger des Heils. Voor het collecteren langs de deuren was een vergunning van de burgemeester nodig, maar die had de man niet op zak. Hij werd dan ook door de agent staande gehouden en naar het politiebureau gebracht. Op het bureau verklaarde de man, geboren in Leiden op 20 augustus 1886, inderdaad soldaat van het Leger des Heils te zijn. De agent fouilleerde de heilsoldaat en trof zestien bonnen ter waarde van vijfentwintig cent en achttien bonnen ter waarde van tien cent aan. De bonnen lijken te zijn uitgegeven door het Leger des Heils. Voor die van 25 cent kon je “gratis een maaltijd verkrijgen aan één der adressen van het Nederl. Leger des Heils”. Op die van tien cent staat vermeld “Opbrengst komt ten bate van den arbeid van het Nederl. Leger des Heils”.
Naast de bonnen had de collectant ook twintig cent op zak: een zilveren dubbeltje uit 1917 met de beeltenis van koningin Wilhelmina met hermelijnen mantel, een vierkante stuiver van nikkel uit 1923 en vijf koperen centen, waarvan de oudste op de tramrails gelegen had. De collectant had dit geld ontvangen door de verkoop van twee waardebonnen van tien cent. De bonnen en het geld werden aan de commissaris van politie ter beschikking en belandden uiteindelijk in het politiearchief. Het proces-verbaal maakt niet duidelijk of de heilsoldaat langs de deuren ging om zichzelf te verrijken of uit naastenliefde. Ook is niet bekend hoe het met hem is afgelopen.
Het archief zoekt nog steeds vrijwilligers die willen helpen
Informatiecentrum NGV
Bezoekadres: Kosterijland 3, 3981 AJ Bunnik
Postadres: Postbus 50, 3980 CB Bunnik
Openingstijden en afspraken:
Het Informatiecentrum is op afspraak geopend op de 1e en 3e donderdag van de maand en op de 2e zaterdag van de maand van 10 tot 16 uur.
Afspraak maken kan via e-mail info@ngv.nl of telefonisch op 085-1051199 op (alleen op donderdag tussen 10:00 en 15:00 uur).
Buiten die dagen en tijdstippen is het centrum uitsluitend via info@ngv.nl bereikbaar.
Medewerkers
| Coördinator | Wil van der Horst | 085-1051199 | |
| Bibliotheek | 085-1051199 | ||
| Collectiebeheer | Hans van Felius | 085-1051199 | |
| Microfiches | Jos Kaldenbach | 085-1051199 |
Collectie
In het informatiecentrum in Bunnik kun je de zeer omvangrijke bibliotheek van onze vereniging raadplegen. De catalogus is op dit moment nog niet via de website te raadplegen. Bekijken wat aanwezig is, kan momenteel alleen in het Informatiecentrum te Bunnik. Een goede indicatie voor de aanwezige tijdschriften geeft de rubriek Tijdschriften in GensNostra. De daar besproken tijdschriften bevinden zich namelijk allemaal in het informatiecentrum. Daaronder bevinden zich ook vele buitenlandse tijdschriften.
Naast boeken en tijdschriften beheert de vereniging ook vele genealogische en heraldische verzamelingen die geschonken of nagelaten zijn door onze leden. Soms zijn deze collecties de neerslag van een leven lang genealogisch onderzoek. Er is ook sprake van losse dossiers met gegevens over families en personen, soms in de vorm van originele archiefstukken. Verder kent de collectie nog duizenden portretfoto’s. Ook deze zijn in te zien in het informatiecentrum.
In de loop der jaren is een grote verzameling opgebouwd aan bidprentjes (1,2 mln), krantenadvertenties (1o mln) en familiedrukwerk in de vorm van geboorte-, huwelijks- en overlijdenskaarten. Hiervan is inmiddels een groot deel gescand. Momenteel wordt gewerkt aan het doorzoekbaar maken van de scans op de website.
Heb je vragen over wat aanwezig is in het informatiecentrum, of een specifieke vraag in verband met een bezoek aan het centrum, dan is het raadzaam om contact met ons op te nemen. We laten dan weten in hoeverre we hieraan kunnen beantwoorden.
Schenken van boeken en verzamelingen
De kranten stellen tegenwoordig hun familieadvertenties beschikbaar op websites als Mensenlinq. De vereniging neemt daarom geen familieadvertenties meer op in haar collectie.
De vereniging stelt het nog wel op prijs om bidprentjes, geboortekaartjes, trouwkaarten en rouwkaarten te ontvangen. Hierover kan contact worden opgenomen door een mailbericht te sturen naar info@ngv.nl.
Nieuwe boeken en verzamelingen zijn eveneens welkom, al kent dat zijn beperkingen.Overdracht kan in principe alleen in de vorm van schenking.
Jaargangen van veel gelezen tijdschriften worden eveneens niet aangenomen. Hierbij moet worden gedacht aan GensNostra, de Nederlandse Leeuw, Ons Voorgeslacht en de publicaties (jaarboeken en tijdschriften) van het Centraal Bureau voor Genealogie, alsmede de bladen van de NGV-afdelingen. Deze zijn compleet aanwezig. Neem bij twijfel contact op via info@ngv.nl.
Voor verzamelingen geldt dat deze meer dienen te omvatten dan overzichten met gegevens uit de burgerlijke stand en doop-, trouw- en begraafregisters. De inhoud moet dus gevarieerder zijn. Is de collectie ook (of uitsluitend) aanwezig in de vorm van digitale bestanden uit een veel gebruikt genealogisch computerprogramma, dan heeft deze vormgeving in veel gevallen de voorkeur. Er wordt op elk aanbod serieus ingegaan. Is de N.G.V. niet geïnteresseerd, dan zullen mogelijke alternatieve bestemmingen worden aangegeven.
Voorinschrijving publicatie begraven RIJNSBURG 1571-1678.
Ingezonden door Cees Jan van den Hoek – Penningmeester afd. Rijnland
De Afdeling Rijnland van de Nederlandse Genealogische Vereniging brengt binnenkort deel 26 uit van de reeks ’Genealogische Bronnen’. In deze reeks worden sinds 1995 bewerkte doop- trouw en begraafgegevens gepubliceerd van de dorpen rondom Leiden. Een enkele keer zijn ook aanvullende primaire bronnen toegevoegd, zoals lidmatenregisters en akten van indemniteit.
Deze nieuwe uitgave betreft het dorp RIJNSBURG.
Over dit dorp zijn al eerder twee delen uitgekomen, verzorgd door dhr. J.B. Glasbergen.
Deel 3 (1997) bevat gereformeerd dopen van 1675 tot 1811 gerangschikt naar ruim 1000 Rijnsburgse gezinnen.
Deel 5 (2002) betreft gereformeerd begraven van 1683-1726, impost begraven 1734-1805 en aangegeven lijken 1806-1811.
In deze nieuwe uitgave, deel 26, worden gegevens over begraven in Rijnsburg beschreven over de periode vóór 1683. De gegevens zijn verzameld door Dick Boekee. Jan Leeuwenhoek heeft, in samenwerking met Dick Boekee, Bram Plantinga en Hans Endhoven, deze uitgave voorbereid. Het gaat hierbij om twee verschillende bronnen en een historische beschouwing.
Kerkrekeningen
Kerkrekeningen bevatten gegevens over inkomsten en uitgaven van de kerk. Bij inkomsten uit begraven gaat het om betalingen voor huur of eigendom van een graf in de kerk, voor het luiden van de klokken en voor het gebruik van het doodkleed bij de plechtigheid. Ook voor begraven op het kerkhof moest worden betaald. De eerste rekening die is gevonden betreft een – nog net- katholiek register, nl. over 1571. Vanaf 1580-1581 zijn de eerste protestantse registers bewaard gebleven, waarin voor het eerst over 1583-1584 twee intekeningen werden aangetroffen. Er is sprake van enkele grote hiaten nl. van 1607-1615, van 1622-1639 en van 1664-1668. Hiernaast enkele kleinere hiaten. In totaal is er sprake van 638 intekeningen. De laatste intekeningen betreffen januari 1678. Daarna zijn de kerkrekeningen niet bewaard gebleven tot 1694. Van deze intekeningen is een transcriptie gemaakt.
Speciaal in deze uitgave is, dat in een addendum kopieën zijn opgenomen van de originele pagina’s uit de kohieren. De lezer kan deze dus gemakkelijk thuis raadplegen. Hierbij is ook overwogen, dat sommige lezers dit wellicht kunnen gebruiken om zich te bekwamen in het lezen van oud schrift.
Grafboek 1661-1742
In de tweede plaats zijn de intekeningen uit het grafboek 1661-1742, waar het betreft de periode t/m 1683, ook getranscribeerd. Dit in aansluiting op de uitgave in deel 5 die begint in 1683. Het origineel van dit grafboek is via intranet thuis in te zien van de site van Erfgoed Leiden en Omstreken, waar ook de kerkrekeningen bewaard worden [die niet via internet zijn in te zien].
Historische beschouwing
De tekst –inclusief de twee indexen- is 109 pagina’s en het addendum met foto’s van de originelen 192 pagina’s, dus totaal 301 pagina’s.
De afdeling Rijnland zal deze publicatie zowel op papier als op stick uitgeven.
De papieren uitgave kost € 22,50. U kunt op dit boek voorinschrijven tot 30 juni 2021 bij de secretaris van de NGV-afdeling Rijnland, Rob van der Hulst secretaris-ryn@ngv.nl.
Let op: er zal maar een beperkt aantal boeken worden gedrukt.
Op de stick zullen ook de bovengenoemde delen 3 en 5 worden opgenomen. Beide delen zijn reeds uitverkocht. De stick met de delen 3, 5 en 26 gaat € 12,- kosten. Verzendkosten voor de stick is €1,-, voor het boek komt er € 5,50 bij.
—
Afdeling Rijnland / jaargang 26 / nr. 76 / juni 2021
Inhoudsopgave .
Van het bestuur
Activiteiten afdeling Rijnland
Afdelingsavonden
Introductie tot Delpher
Voorinschrijving bronnenboek deel 26: begraven Rijnsburg 11
De moeder (en oma) van Annemie Singerling (deel 2)
Vernoemingen van de naam Margje
Oud schrift
Hoe een hoefsmid in Waspik in 1827 aan een hypotheekgever uit Leiden kwam
Oproep voor onderzoekers naar nazaten van Willem van der Specke
Transcriptie oud schrift
Wetenswaardigheden:
– ELO digitaliseert het politiearchief
– Familie Heemskerk gaat terug tot 1470
– Tijdschrift ‘Ons genealogisch erfgoed’ uit de kast
Oude beroepen op de website
Boek: Indische families in Voorschoten
Discussie over gebruik dubbele achternaam
Publicaties van de afdeling
Afdelings- en bestuursinformatie
3,8 miljoen euro voor digitale ontsluiting VOC-archieven
Het project Globalise ontvangt een grote projectsubsidie van 3,8 miljoen euro van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) om het archief van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) digitaal te ontsluiten. Het omvangrijke VOC-archief dat het Nationaal Archief bewaart, bevat onder meer de generale missiven. Dat zijn de jaarlijkse brieven van de Gouverneur-Generaal en raden van de VOC aan de Heren Zeventien, de directie van de VOC. In de brieven gaven ze een algemeen verslag van het bedrijf in Azië en Zuid-Afrika. Het Globalise-project ontsluit deze generale missiven. De stukken geven niet alleen inzicht in het reilen en zeilen van de VOC maar ook een unieke kijk op de relaties tussen Europese en niet-Europese partijen in Azië in de 17e en 18e eeuw.
Dit globalise project zal niet alleen onderzoek versnellen maar ook nieuwe vragen mogelijk maken. De computer begrijpt niet alleen wat voor informatie waar staat maar ook wat het betekent. ‘Het zal ons beeld sterk veranderen, denk aan kennis over de impact van de vroege koloniale geschiedenis, de geschiedenis van slavernij en slavenhandel, maar ook over de verspreiding van religies en culturele uitwisseling.’
Bron: nationaal archief
23andMe sluit met succes een bedrijfscombinatie af met VG Acquisition Corp
23andMe heeft zijn activiteiten nu gecombineerd met VG Acquisition Corp. (NYSE: VGAC), een speciaal overnamebedrijf gesponsord door Virgin Group. 23andMe, Inc., een toonaangevend bedrijf in consumentengenetica en onderzoek, en VG Acquisition Corp. (NYSE: VGAC), een speciaal acquisitiebedrijf gesponsord door Virgin Group, kondigden vandaag de voltooiing aan van hun eerder aangekondigde bedrijfscombinatie. De transactie, die op 10 juni 2021 werd goedgekeurd door de aandeelhouders van VG Acquisition Corp., plaatst 23andMe in een unieke positie om een revolutie teweeg te brengen in gepersonaliseerde gezondheidszorg en therapeutische ontwikkeling door middel van menselijke genetica. Het gecombineerde bedrijf heet 23andMe Holding Co. en zal vanaf 17 juni 2021 worden verhandeld op de Nasdaq.
23andMe haalde ongeveer $ 592 miljoen aan bruto-opbrengsten dat zal worden gebruikt om te investeren in de unieke genetische en fenotypische database van het bedrijf om gepersonaliseerde gezondheidszorg op schaal te helpen versnellen. “Meer dan 11 miljoen mensen hebben zich aangesloten bij 23andMe en maken deel uit van de gemeenschap die genetica gebruikt om de manier waarop we menselijke ziekten diagnosticeren, behandelen en voorkomen te veranderen. Er liggen enorme groeimogelijkheden voor de boeg.
Over 23andMe
23andMe, Inc., is een toonaangevend bedrijf op het gebied van consumentengenetica en onderzoek. Het is in Nederland populair vooral als het gaat om de genetische achtergrond van ziekten te ontdekken cq. eventuele aanleg van ziekten op te sporen. 23andMe is opgericht in 2006 en heeft als missie om mensen te helpen toegang te krijgen tot het menselijk genoom, het te begrijpen en er voordeel uit te halen . 23andMe heeft als enige bedrijf met meerdere vergunningen van de Food and Drug Administration voor genetische gezondheidsrisicorapporten de directe toegang tot genetische informatie geïntroduceerd. 23andMe heeft ’s werelds grootste crowd-sourced platform voor genetisch onderzoek gecreëerd, waarbij 80% van de klanten ervoor kiest om deel te nemen. Het onderzoeksplatform 23andMe heeft meer dan 180 publicaties gegenereerd over de genetische onderbouwing van een breed scala aan ziekten, aandoeningen en eigenschappen. Het platform is ook de kracht achter de 23andMe therapeutische groep, die momenteel programma’s voor het ontdekken van geneesmiddelen nastreeft die geworteld zijn in menselijke genetica in een spectrum van ziektegebieden, waaronder oncologie, ademhalings- en hart- en vaatziekten, naast andere therapeutische gebieden.
VG Acquisition Corp
Het managementteam van dit bedrijf bestaat uit Sir Richard Branson, oprichter van het bedrijf, een gerenommeerde wereldwijde ondernemer en oprichter van de Virgin Group (vliegondernemingen).