Op het moment van de razzia is Henriette’s man, Leo Polak, al omgekomen in Duitsland. Hij is als hoogleraar in Groningen als gevolg van de anti-Joodse maatregelen sinds eind 1940 geschorst. Op 15 februari 1941 wordt Polak gearresteerd omdat hij zich negatief heeft uitgelaten over de Duitsers. Hij komt in augustus 1941 terecht in kamp Sachsenhausen en komt in december 1941 om het leven. In de fotocollectie van het Nationaal archief zit een foto van hoogleraar Rechtsfilosofie Leo Polak. Ook dochter Henriëtte Polak leeft op het moment van de razzia in 1943 niet meer, ze is in 1941 gearresteerd wegens verzetsactiviteiten en een jaar later vermoord in kamp Auschwitz.
Dochter Ans werkt in het Amsterdamse verzorgingshuis de Joodse Invalide als ze daar op 20 juni 1943 wordt opgehaald. Ze besluit uit de trein naar Westerbork te stappen en te vluchten. In haar verpleegstersuniform verdwijnt ze in de massa. Ze duikt onder in Leiden. Ans blijft tijdens haar onderduik actief in verzetswerk, wordt tweemaal gearresteerd maar weet met hulp van het verzet steeds te ontsnappen. Ze overleeft de oorlog.
De connecties van moeder Henriette Polak-Schwarz en haar dochter Bettina redden hun leven. Henriette is erfgename van het bedrijf Polak & Schwarz dat surrogaatkoffie, -thee en -suiker maakt en sterke drank stookt om aan de Duitsers te verkopen. Om anti-Joodse maatregelen te ontlopen wordt het bedrijf gerund door de niet-Joodse Cook Brummer. Henriette Polak-Schwarz wordt dankzij zijn bemoeienis vrijgelaten uit Westerbork en ook haar dochter Bettina ontkomt aan gevangenschap en deportatie. Cook regelt onderduikadressen waardoor Henriette en Bettina de oorlog overleven. Henriette krijgt in 1970 de Zilveren Anjer uitgereikt onder meer vanwege haar verdiensten voor het Humanistisch Verbond.
Lees het hele verhaal over de familie Polak op oorlogsbronnen.nl.
Het verhaal van de familie Polak
Afdelingsblad Gooiland – nr. 2 – 3 juni 2021
Inhoudsopgave
Van de voorzitter
Evenementen in 2021
Gooise Genealogie
Analfabetisme in het Gooi
Joodse Begraafplaats te ’s-Graveland
Stamboom DE LEEUW
Cursus genealogie voor beginners
Volkspetitionnement 1878
Aanrader
Onverwachte vondst
Rootstech
Eenentwintig reizen van Amsterdam naar Suriname en terug
Hulpvraag
Nieuw op onze website
Ledenaantal
Colofon
Beperking van DNA-gebruik door de politie
Nieuwe wetten in Maryland en Montana zijn de eersten in het land die het gebruik van genetische genealogie door de wetshandhaving beperken, de DNA-matchingtechniek die in 2018 de Golden State Killer identificeerde, in een poging om de genetische privacy van de beschuldigde en hun familieleden te waarborgen. Dit is een belangwekkend artikel in de New Yorker, dat veel zal worden geciteerd, in verband met de bevoegdheden van de overheid om DNA-profielen te gebruiken bij de opsporing van criminelen. Tegen deze opsporingsmethode bleek veel weerstand te bestaan bij de burgerrechten ijverraars.
Vanaf 1 oktober hebben onderzoekers die aan zulke zaken werken toestemming van de rechter nodig voordat ze de methode mogen gebruiken, waarbij een “profiel” van duizenden DNA-merkers van een plaats delict wordt geüpload naar genealogische websites om familieleden van de dader te vinden. De nieuwe wet schrijft ook voor dat de techniek alleen wordt gebruikt voor ernstige misdaden zoals moord en aanranding. En het stelt dat onderzoekers alleen websites mogen gebruiken met een strikt beleid rond toestemming van de gebruiker.
Het gebruik door wetshandhaving van genetische gegevens van consumenten is huiveringwekkend, zorgwekkend en privacy-invasief zo stelt men.
Privacy voorvechters maken zich al sinds 2018 zorgen over genetische genealogie, toen het werd gebruikt om de identiteit van de Golden State Killer op te sporen, die 13 mensen vermoordde en tientallen vrouwen verkrachtte in de jaren zeventig en tachtig. Nadat ze het DNA van de moordenaar hadden afgestemd op vermeldingen in twee grote genealogische databases, GEDmatch en FamilyTreeDNA, identificeerden onderzoekers in Californië enkele neven van de dader en bouwden vervolgens maandenlang aan zijn stamboom om zijn naam af te leiden waarna arrest volgde.
De politie toegang verlenen tot het genoom van een verdachte is en onredelijke zoektocht, die verboden is door het Vierde Amendement
Een verbod ging in eerste instantie niet door. Maar het leidde tot discussies met juridische experts, openbare verdedigers, openbare aanklagers en politieagenten die leidden tot een compromiswet.
“Dit nieuwe wetsvoorstel vindt een evenwicht tussen deze zeer belangrijke technologie om mensen te identificeren die ernstige misdrijven hebben begaan, maar het brengt dat in evenwicht met de bezorgdheid over de privacy en het vertrouwen dat we nodig hebben van het publiek.
Maar sommige experts zeiden dat de nieuwe wet een demper kon zetten op het gebruik van de technologie in Maryland.
Een andere dubieuze bepaling: Onderzoekers mogen alleen genealogische bedrijven gebruiken die het publiek en hun klanten expliciet hebben geïnformeerd dat de wetshandhaving hun databases gebruikt en die toestemming hebben gevraagd aan hun klanten om deel te nemen. Momenteel krijgen klanten van GEDmatch en FamilyTreeDNA de keuze om deel te nemen aan deze zoekopdrachten “We weten heel goed dat de meeste mensen dit soort verklaringen niet goed lezen. Dit zal waarschijnlijk leiden tot onwetende deelname in plaats van daadwerkelijke toestemming.”
In tegenstelling tot 23andMe en Ancestry, die hun immense genetische databases niet beschikbaar hebben gesteld voor wetshandhaving zonder gerechtelijk bevel, staan GEDmatch en FamilyTreeDNA te popelen om samen te werken. Beide bedrijven stellen in verklaringen dat ze geen plannen hadden om hun beleid bij te werken.
Na het succes met het opsporen van deze serie-moordenaar, zijn waarschijnlijk enkele honderden gevallen opgelost met genetische genealogie. De methode is gebruikt om misdaden op te lossen, onschuldigen vrij te pleiten en de namen van niet-geïdentificeerde overblijfselen te vinden. Defensie kan de techniek gebruiken om soldaten uit de Tweede Wereldoorlog te identificeren. In sommige gevallen weten klanten misschien nooit dat de DNA-markers die ze in een database hebben geüpload, door de politie worden gebruikt om daders te identificeren – of dat het gebruik van de database problemen kan opleveren voor hun familieleden.
De nieuwe wet van Maryland stelt dat wanneer politieagenten het DNA van “derden” testen – andere mensen dan de verdachte – ze eerst schriftelijk toestemming moeten krijgen, tenzij een rechter een misleidende inzameling goedkeurt.
Onderzoekers kunnen geen van de verzamelde genetische informatie, van de verdachte of van derden, gebruiken om de psychologische eigenschappen of ziektepredisposities van een persoon te achterhalen. Aan het einde van het onderzoek moeten alle genetische en genealogische gegevens die ervoor zijn gemaakt, uit de databases worden verwijderd.
En misschien wel het meest consequente, men zal het eerste moeten zoeken in een door de overheid beheerde DNA-database, genaamd Codis, waarvan de profielen veel minder genetische markers gebruiken. Deze codis bestaat slechts uit een beperkt aantal tandem-repeat markers.
Deskundigen noemden deze bepaling cruciaal, omdat de potentiële inbreuk op de privacy die wetshandhaving toegang geeft tot honderdduizenden genetische markers, veel ernstiger is voor de genetische genealogie, dan voor Codis, dat slechts ongeveer twee dozijn markers gebruikt. Deze zoekopdrachten zijn “het equivalent van de overheid die al uw medische dossiers en al uw familiedossiers doorloopt om u te identificeren dat grotendeels gericht is op het helpen van geadopteerden en anderen bij het vinden van hun biologische familieleden.
Two New Laws Restrict Police Use of DNA Search Method – The New York Times (nytimes.com)
Kwartaalblad van NGV-werkgebied West en Midden Brabant 2021 nr 2
In dit nummer o.a.:
Naar aanleiding van het verschijnen van zijn 530 pagina’s tellende boek “Strien voor Strien” beschrijft Gom van Strien zijn onderzoek naar Fredrick Adriaensz van Strien, die voor het eerst vermeld wordt in een Raamdonkse schepenacte van 1595.
Frans Roelvink zet zijn demografische analyse van huwelijken in midden en west Brabant voort, in het bijzonder de huwelijksleeftijden in West Brabant in de eerste helft van de 19e eeuw.
John Boeren staat stil bij de betekenis van tradities, zoals tijdens de meimaand in de Hasseltse kapel in Tilburg.
Van Emile Rijpert dit keer een bijzonder geïllustreerde bijdrage over vaandels en kazuifels, gemaakt door het passementbedrijf Van Kalken in Breda.
Heeft u een interessant artikel, zendt het dan naar redactie-WMB@ngv.nl
Fusie Zuid-Limburgse archieven
Rijckheyt (gemeentearchief Heerlen e.o.) en Regionaal Historisch Centrum (RHC) Limburg zijn gefuseerd tot het Historisch Centrum Limburg (HCL).
Belangrijke uitgangspunten in dit fusieproces waren een open mind, eerlijke communicatie en het organisatie- en algemeen belang.: ‘Het begon eigenlijk klein: we hadden behoefte aan een nieuwe inspectiemethode en zochten daarvoor de regionale samenwerking op. Het ging de betrokkenen er vooral om een aantal (toekomstige) problemen het hoofd te kunnen bieden door de krachten te bundelen. Uitdagingen als een (nieuwe) archiefbewaarplaats, e-depot, de aangepaste Archiefwet. En de middelen en expertise die hiervoor nodig zijn.
In het voortraject zijn eerst drie mogelijke scenario’s onderzocht: zelfstandig blijven, samenwerken op ambtelijk niveau binnen een gemeenschappelijke regeling, en fuseren. Luijkx: Dat een fusie noodzakelijk was, werd duidelijk aan de hand van het onderzoek. ‘Bestuurlijk was er wel bezorgdheid, vooral financieel.’ Het bedrijfsplan is toen zo ingericht dat de initiatiefnemers ook de financiële aspecten goed toe konden lichten en inzichtelijk maken. ‘Je krijgt pas draagvlak door inzicht te geven in de stappen die je zet. Daar hebben we veel tijd in gestoken en daardoor kunnen we nu meters maken. Baseer je keuzes op het belang van de archiefinstelling en het algemeen belang.’
Zie verder :best practice-interview op kia.pleio.nl.
Progeny Genealogy kondigt charting companion 8 aan
Dit is een welbekend VS programma waarmee je prachtige afbeeldingen van een stamboom kunt maken. Het grote bezwaar van dit programma zijn echter de kosten. Ruim 100 USD.
De Charting Companion 8 heeft een nieuwe look en dezelfde functionaliteit als versie 7. Charting Companion 8 is gebouwd met dezelfde code die wordt gebruikt voor de Macintosh-versie. We hebben de twee versies geconsolideerd om de ontwikkelingskosten te verlagen en ervoor te zorgen dat dezelfde nieuwe functies en verbeteringen onmiddellijk beschikbaar zijn voor zowel Windows- als Mac-klanten.
CC 8 biedt nieuwe dialoogvensters in wizardstijl die eenvoudiger zijn voor nieuwe gebruikers. “Expert”-dialoogvensters zijn beschikbaar voor oude handen die snel door de rijke functies van Charting Companion willen navigeren.
Charting Companion wordt geleverd in 32-bits en 64-bits versies. De 32-bits versie richt zich op PAF-, Ancestral Quest- en Legacy-gebruikers, evenals klanten met 32-bits computers. Alle andere klanten zullen de 64-bits versie gebruiken.
Blad Afdeling Kempen- en Peelland juni 2021
Inhoudsopgave
Van de voorzitter
Bestuur en bestuursvergaderingen
Cursussen in 2021, afdelingsbibliotheek en lezingen
Toegang tot kadaster voor onze leden
Mijn genealogische zoektocht van bierviltje tot het “splintertje” deel 4
Paleografie: het lezen van Duitse documenten (deel 7)
Philip en de anderen
Het raadsel van de twee geboorteaktes
Bespiegeling over mijn stamboomonderzoek
Paleografie: het lezen van Duitse documenten (deel 7) de transcriptie
Bibliotheek aanwinsten boeken
Het spoor bijster
Publiceren in De Twee Kwartieren
Bestuur van de afdeling Kempen‐ en Peelland
Voor ondersteuning en advies
Mutaties ledenlijst
Dood van het toetsenbord?
Wishful thinking, misschien, maar er is brede steun voor spraaktechnologie via tactiele interfaces. Spraaktechnologie wint snel terrein als primaire manier waarop we met apparaten omgaan. Een verrassend deel van de consumenten verwacht dat vooral toetsenborden op weg zijn naar buiten
Volgens een enquête denkt bijna de helft (48 procent) van het grote VS publiek dat toetsenborden in 2023 nauwelijks zullen worden gebruikt als spraaktechnologie het overneemt. Afgezien van enkele voor de hand liggende problemen met betrekking tot privacy, vooral voor degenen die in drukke open kantoren werken, is het volkomen aannemelijk dat voice-to-text aanzienlijke belangstelling zal krijgen, zoals in veel mobiele applicaties. Het zal gemeengoed worden in dagelijkse computertoepassingen zoals e-mails.
In feite is het verlangen naar een gezondere relatie met technologie een van de belangrijkste drijfveren van de bullishness van respondenten op spraakgestuurde interfaces. Twee vijfde gelooft dat spraaktechnologie een toekomst biedt waarin het gebruik van technologie minder opdringerig is”. Niet minder dan 41 procent gelooft dat het mensen zal doen stoppen met staren naar hun telefoons.” Hetzelfde aantal gelooft dat met verhoogde mogelijkheden in de komende vijf jaar levens eenvoudiger zullen worden gemaakt door spraakinterfaces.
Buiten het werk gebruikt de meerderheid van de bevolking (63 procent) hun stem al om te communiceren met apparaten en apparaten, en 53 procent is van plan om over een jaar nog meer spraak te gebruiken. In de komende vijf jaar is meer dan de helft van de mensen van plan om spraakgestuurde apparaten te gebruiken voor dagelijkse taken zoals koken (63 procent), het beheren van hun huis (58 procent), het bestellen van boodschappen (52 procent) en het organiseren van een evenement (52 procent). Het is echter de vraag of dit voor het invoeren van genealogische gegevens wel vlekkeloos kan.
“De resultaten van vandaag bewijzen dit en wijzen ook op een toekomst waarin de manier waarop we met technologie omgaan fundamenteel verschuift naar een handsfree model. Mensen kunnen de voordelen zien die het hen biedt, waardoor ze hun leven kunnen vereenvoudigen.”
HOERA, HOERA, de stadsarchieven zijn weer open.
De meeste studiezalen zijn eindelijk open op afspraak. Men heeft weer toegang tot de collecties en bibliotheken. U bent van harte welkom voor uw onderzoek! Het aantal bezoekers is echter vanwege de anderhalvemeterregel beperkt, daarom vragen wij u van tevoren een afspraak te maken. Het dragen van een mondkapje is verplicht in ons gebouw.
Bezoek aan studiezaal op afspraak
Door de benodigde veiligheidsmaatregelen zijn er een geringer aantal werkplekken beschikbaar in de studiezaal dan voor de crisis. Voor het maken van een afspraak kunt u ook een mail sturen naar het betreffende archief.. De studiezaalmedewerkers zullen na ontvangst contact met u opnemen om uw bezoek te bevestigen.
Archief van Joodse familie Van Dijk uit Zaltbommel online toegankelijk bij Regionaal Archief Rivierenland
Het archief van de Joodse familie Van Dijk uit Zaltbommel is door het Regionaal Archief Rivierenland in Tiel online toegankelijk gemaakt. Bob van Dijk was een van de overlevenden van de razzia op hotel Gottschalk in juli 1944. Hij wist samen met Alex Hes te ontsnappen naar Brabant. Het familiearchief, dat Van Dijk in 1997 schonk aan het toenmalige Streekarchief Bommelerwaard, vertelt ook het verhaal over de naoorlogse juridische strijd om de geroofde bezittingen weer terug te krijgen. Bob van Dijk overleed in 2001 in Den Bosch. De Amsterdamse kleermaker Salomon Abrahamson overleed tijdens zijn onderduik in Zaltbommel. Bij een verbouwing van het voormalige hotel Gottschalk, de laatste jaren restaurant Quo Ching, zijn onlangs papieren van hem gevonden.
Dit archief is bijeengebracht door Bob, eigenlijk Benjamin, van Dijk. Hij was de enige zoon van Isidoor (‘Ies’) van Dijk, die voor de oorlog een goed lopende textielzaak in het pand Gasthuisstraat 14 te Zaltbommel bestierde. Het gezin Van Dijk dook samen met leden van het gezin van Arnold Hes en een aantal Amsterdamse familieleden van Hes in 1942 onder in Hotel Gottschalk. Dat verhaal is elders op de site van Mikwe te lezen. Vader Ies van Dijk moest na de oorlog een jarenlange strijd leveren om compensatie te krijgen voor de tegoeden en eigendommen die de Duitsers van hem hadden afgenomen. Daarnaast was er nogal wat beschadigd tijdens de oorlog.
Bob van Dijk was een verwoed fotograaf en verzamelaar van foto’s over het Joodse leven in Zaltbommel. Aan hem danken we unieke foto’s, die voor een groot deel in de collectie van het Joods Historisch Museum worden bewaard. Een aantal daarvan is voor de website van Mikwe gebruikt.
In het gedigitaliseerde archief zijn ook de fotokopieën opgenomen van de albums met herinneringen en foto’s die Bob van Dijk samenstelde. Hij vond het belangrijk om de familiehistorie door te geven, in de eerste plaats aan zijn dochter, maar eveneens meer in het algemeen aan de aanstormende generaties
De bezittingen van Salomon Abrahamson die driekwart eeuw verborgen bleven, worden opgenomen in de expositie van het Mikwe aan de Minnebroederstraat in Zaltbommel. De bijzondere documenten zijn te zien in het museum in het voormalige badhuis van de verdwenen synagoge.