De magie van een 17e-eeuwse kaart

0
205
De Grift en andere beken gelegen in de streek tussen Heerde en het klooster Hulsbergen aan de IJssel

Een 17e-eeuwse kaart van het gebied tussen Heerde en de IJssel herbergt een heleboel verhalen. Het ontdekken van die verhalen heeft iets van magie,  een betoverende aantrekkingskracht voor wie geïnteresseerd is in verhalen uit het verleden.

De kaart is oorspronkelijk gemaakt voor het bouwen van een kopermolen. Daarom zijn er verschillende waterlopen op de kaart ingetekend, zoals de IJssel, Grift, Oude Wateringe en Leijgraaf. Klik voor hier voor de kaart.

Landmeter en cartograaf Nicolaes van Geelkercken (omstreeks 1585-1656) werkte voor de Gelderse overheid. Hij maakte talloze manuscriptkaarten. Dat zijn unieke, met de hand getekende en ingekleurde kaarten, vaak gemaakt omdat er juridische kwesties spelen. Meestal bestaat er maar één exemplaar van. Van Geelkerckens manuscriptkaarten worden “voor een belangrijk deel worden bewaard in het Gelders Archief”.

De kaart van Van Geelkercken bevindt zich in het archief van het Hof van Gelre en Zutphen in een inventarisnummer (5118) dat civiele processen bevat. De kaart is een onderdeel van een juridisch proces(dossier). Zoals we boven hebben gelezen, zijn manuscriptkaarten dat vaker. Het Hof van Gelre en Zutphen was een belangrijke organisatie in de rechtspraak en het bestuur van Gelderland van voor pakweg 1800.

Min of meer soortgelijke en andere historische kaarten kaarten kun je ook tegenkomen in onder andere het archief van de Gelderse Rekenkamer, de Collectie Plattegronden, de Kaartenverzameling Rijksarchief in Gelderland en de Topografisch-Historische Atlas voormalig Rijksarchief in Gelderland. Deze bestanden zijn (gedeeltelijk) gedigitaliseerd of vallen onder de gratis scannen-op-verzoek-service. Uiteraard zijn er nog tal van andere particuliere en overheidsarchieven waar je oude kaarten kunt aantreffen.