Het Regionaal Historisch Centrum Rijnstreek en Lopikerwaard heeft na de succesvolle start van twee eerdere projecten, een nieuw crowdsourcingproject opgestart: de bevolkingsregisters van Montfoort, van 1890 – 1899. Wij zijn nu wederom op zoek naar vrijwilligers die vanuit huis ons willen helpen deze bevolkingsregisters digitaal toegankelijk te maken, waarbij ze direct op onze website zullen verschijnen.
De registers uit 1890-1899 zijn goed leesbaar en daarmee geschikt om met hulp van het grote publiek verder te ontsluiten.
Op deze bevolkingsregisters staan alle inwoners van Montfoort uit die periode beschreven, met naam, geboortedatum, beroep en woonplaats. Het is nu de bedoeling dat van alle 647 scans een aantal gegevens wordt overgetypt, zodat wij deze informatie op onze website kunnen tonen. Door hier aan bij te dragen, helpt u de doorzoekbaarheid van onze collectie en website te verbeteren. Het zal dan voor elke stamboomonderzoeker makkelijker zijn om informatie te vinden over zijn of haar voorouders.
Wilt u helpen de geschiedenis van de stad Montfoort verder te ontdekken? Op https://rhcrijnstreek.nl/bronnen/crowdsourcing/ leest u meer informatie over het project, en hoe u zich kunt aanmelden voor dit project, of andere lopende projecten. U kunt direct beginnen! Ervaring of kennis is niet nodig.
Vrijwilligers gezocht voor nieuw crowdsourcingproject: bevolkingsregisters Montfoort 1890-1899
Gemeente Noordwijk als eerste aangesloten op het e-depot
Burgemeester van Noordwijk, en directeur van Erfgoed Leiden en Omstreken ondertekenden donderdag 11 november 2021 een overeenkomst, waarmee Noordwijk als eerste regiogemeente aansluit bij het e-depot van Erfgoed Leiden. In het e-depot wordt digitale informatie duurzaam bewaard voor de toekomst. Dit is een uitbreiding op de bestaande samenwerking. Naast advies over archeologie is ook het archief van Noordwijk en Noordwijkerhout ondergebracht bij Erfgoed Leiden.
In een e-depot worden digitale bestanden duurzaam opgeslagen. Sinds de introductie van de computer is bijna alle informatie digitaal. Ook hiervoor is een archief nodig, het zgn. e-depot. De digitale videotulen van de raadsvergaderingen van Noordwijkerhout uit de periode van 2011-2018 zullen als eerste in het e-depot worden opgenomen.
Archief Noordwijk
Het archief van Noordwijk is sinds 2005 in bewaring gegeven in Leiden, zowel overheidsarchieven als particuliere archieven. De inventarissen van de papieren archieven staan op www.erfgoedleiden.nl en de stukken zelf zijn te raadplegen in de studiezaal aan de Boisotkade 2a in Leiden.
Dit bericht dient om nieuwe ontwikkelingen te signaleren die mogelijk binnenkort meer algemeen worden
100 Jaar graf voor de onbekende soldaat
Vandaag is het 11 november, de dag van het einde van de eerste wereldoorlog. Dit was een gegeven in miin jeugd dat enige betekenis had, omdat mijn oom, een Belgische leger officier, aan de gevolgen van WOI het leven had gelaten. Hij was een van de zeer vele mannen die als gevolg van de oorlog het leven verloor. In totaal sneuvelden vele miljoenen mannen tijdens deze grote oorlog. Wanneer wij op 11 november naar België gingen waren er daar bij het plaatselijk monument altijd enige plechtigheden: een kerkdienst gevolgd door bloemlegging bij het plaatselijk monument door de burgemeester. Vanwaar deze nu 100 jarige monument traditie. Hoewel dit verhaal niets met genealogie te doen lijkt memoreer ik dat in mijn familie-geschiedenis 3 familieleden zijn die bij gevechtshandelingen stierven en die ik toch met dit verhaal wil eren.
Het oudste monument is vermoedelijk dat voor de Landsoldaten (beeldhouwer Herman Wilhelm Bissen), dat in 1858 in Frederica, Denemarken werd opgericht, ter herinnering aan de gesneuvelden tijdens de Eerste Duits-Deense Oorlog. Het meest recente monument is van 2004 en is te vinden in Wellington, Nieuw-Zeeland.
Het eerst onbekende soldaat graf monument was dat in Londen. Op 11 november 1920 werd de Tomb of the Unknown Warrior in Londen in de Westminster Abbye geplaatst. David Railton was tijdens de Eerste Wereldoorlog een Britse aalmoezenier aan het westelijk front. In 1916 zag hij een veldgraf met een eenvoudig houten kruis waarop de tekst An unknown British soldier stond. Na het einde van de oorlog zond hij een brief aan Herbert Ryle, de deken van Westminster Abbey, met het voorstel daar “tussen de koningen” een onbekende soldaat te begraven om de honderdduizenden gesneuvelden te representeren. Het voorstel werd gesteund door zowel de deken als premier Lloyd George.
Het bekendste is echter het Parijse monument dat nu 100 jaar bestaat en dat op 11 november door de Franse president als eerste werd geerd. Dit Franse monument werd een voorbeeld dat leidend werd in veel landen omdat in Frankrijk veel bewijzen van eerbetoon voor de gesneuvelde onbekende soldaat rond 11 november bij het graf plaats vinden waarbij de Franse president voor gaat. Het Parijse monument ligt in de Arc de Triomphe waarin het graf van de onbekende soldaat is te vinden. Deze onbekende soldaat staat symbool voor de vele geïdentificeerde en ongeïdentificeerde soldaten die omkwamen bij een oorlog. In 1921 was dit in de VS, Portugal en Italic. Vele andere landen volgden dit voorbeeld later. In de Arc de Triomphe werd in 1923 een eeuwige vlam bij het graf geplaatst. In de meeste Franse steden kwamen ook monumenten veelal in navolging van Parijs om de gevallenen te gedenken. Nederland heeft echter nog geen nationaal graf van een onbekende soldaat behalve in enkele gemeenten.
Update inventarisatieproject archief Militair Gezag Limburg
Het militair gezag Limburg was destijds het gezag dat vrijwel onmiddellijk na de bevrijding het bestuur over nam. Dit is een grijze plek in onze geschiedenis. Het militair gezag had ook een rol bij de zuiveringen. Ten tijde van het bestuur van het militair gezag groeide ontevredenheid over mensen en maatregelen. Vandaar dat men dit stukje Nederlandse en Limburgse geschiedenis maar gauw in de doofpot stopte.
In januari van dit jaar kondigden de onderzoekers van het HCL aan dat de subsidieaanvraag van het HCL ( historische centrum Limburg) bij het Mondriaan Fonds voor (her)inventarisatie van het Archief Militair Gezag Limburg (1944-1947) was goedgekeurd. We zijn inmiddels bijna een jaar verder, wat ons betreft tijd om te kijken hoe dit project vordert.
Eén collega-archivaris is vanaf juni drie dagen in de week bezig met dit project. De eerste maanden hebben duidelijk gemaakt dat het een zeer arbeidsintensieve en complexe klus is. Het archief van het Militair Gezag (MG) bestaat uit 220 archiefdozen met grotendeels losse stukken. Na opheffing van het MG in 1947 zijn de archivalia, die verspreid waren over verschillende ‘secties en bureaus’, door de centrale administratie min of meer op onderwerp/beleidsterrein bij elkaar gevoegd. In de praktijk betekent dat vaak dat beleidsstukken, stukken betreffende de uitvoering én individuele zaken in één pak samen zijn ondergebracht. Het herordenen en splitsen van deze stukken is een tijdrovende klus, maar wel noodzakelijk om het archief toegankelijk te maken.
Zorgvuldigheid
Een complicerende factor hierbij vormt het feit dat het HCL de enige Nederlandse archiefinstelling is die het archief van ‘hun’ provinciaal MG volledig gaat laten scannen en online beschikbaar gaat stellen. In verband met wetgeving (o.a. de AVG) is extra zorgvuldigheid zeker geboden. Door het afzonderen of tot dossiers terugbrengen van individuele zaken (bijvoorbeeld op het gebied van de ambtenarenzuiveringen en van ‘politieke delinquenten’) kan heel gericht besloten worden welke stukken (nog) niet online beschikbaar worden gesteld.
Op dit moment wordt gewerkt aan het archief dat is gevormd door de Provinciaal Militair Commandant (PMC), die gevestigd was in het Witte Huis aan de Prins Bisschopsingel te Maastricht. Daarna worden de archieven van de districtscommissarissen voor de Mijnstreek en Noord- en Midden Limburg onder handen genomen. Ook die stukken zijn op gelijke wijze ‘geordend’ als die van de PMC.
Tijdens de werkzaamheden aan dit archief is wel duidelijk geworden wat voor een enorme klus het MG moet hebben gehad. Zeker als je bedenkt dat alleen hetgeen dat ooit hierover is opgeschreven nu wordt ontsloten.
Tijdens de eerste maanden van dit project zijn belangrijke zaken boven water gekomen. Wat bijvoorbeeld te denken van de serie ‘politionele rapporten’ van de politieorganisaties in de Limburgse steden en van verschillende marechausseegroepen (voornamelijk platteland). Door de zeer uitgebreide beschrijving van de toestanden in stad en streek vormen zij een belangrijke bron voor bestudering van de Limburgse post-bevrijdingsperiode.
Update inventarisatieproject archief Militair Gezag Limburg (rhcl.nl)
Genealogische bronnen Midden-Oosten
Steeds meer landgenoten komen uit dit gebied. Zie hier een korte instructie hoe men onder andere met behulp van Family Search voorouders uit dit gebied kan traceren; een niet eenvoudige opgave.
Omschrijving van het gebied
Het gebied gedefinieerd als het Midden-Oosten grenst ruwweg aan de Middellandse Zee, inclusief West-Azië en Noord-Afrika. Lang een belangrijke transcontinentale handelsroute tussen Europa en Azië, is het door de geschiedenis heen gedomineerd door verschillende rijken, waaronder de Perzische, Griekse, Romeinse, Byzantijnse, islamitische kalifaten en Ottomaanse rijken.
Het islamitische Ottomaanse Rijk begon bijvoorbeeld zijn opkomst tot dominantie rond 1300 na Christus en regeerde het gebied gedurende 600 jaar, tot na de Eerste Wereldoorlog. Naarmate het zijn invloed vanuit Turkije naar het westen uitbreidde, besloeg het rijk uiteindelijk drie continenten en omvatte het een breed scala aan etniciteiten, religies, talen, culturen en geografie. Het rijk omvatte ooit het hedendaagse Hongarije, Bulgarije, Roemenië, Armenië, Griekenland, Macedonië, Egypte, Jordanië, Libanon, Israël, Palestina, Syrië en de landen op het Arabische schiereiland en Noord-Afrika.
Gedurende de volgende eeuwen, met name de 18e en 19e eeuw, veranderde de grootte en vorm van het Ottomaanse Rijk als gevolg van oorlogen (inclusief burgers die naar andere gebieden vluchtten), emigratie gedeeltelijk veroorzaakt door vervolgingen van verschillende minderheden, economische omstandigheden en afscheiding van gebieden. Griekenland kreeg bijvoorbeeld zijn onafhankelijkheid in 1830 na enkele decennia van gevechten, en andere delen van het rijk begonnen aan te dringen op hun eigen onafhankelijkheid.
Met de val van het Ottomaanse Rijk aan het einde van de Eerste Wereldoorlog was het Midden-Oosten verdeeld tussen Frankrijk (dat Libanon en Syrië controleerde) en Groot-Brittannië (dat Palestina en de Perzische Golf controleerde) tot het einde van de Tweede Wereldoorlog. Met de opkomst van het nationalisme en een verlangen naar onafhankelijkheid werden in het begin tot het midden van de 20e eeuw nieuwe natiestaten gevormd; waaronder Irak, Saoedi-Arabië, Koeweit, Bahrein, Qatar, Oman en de Verenigde Arabische Emiraten.
Bronnen
Het Ottomaanse Rijk begon met het bijhouden van gegevens in de jaren 1800. Deze records omvatten tellingen en persoonlijke ID- data die de naam, geboorteplaats en informatie van de vader van de persoon geven. De eerste volkstelling in 1831 was een gedeeltelijke volkstelling die alleen mannen vermeldde. Vanaf 1882 begonnen tellingen informatie voor alle burgers op te nemen en omvatten geboortedatum en -plaats, een beschrijving en familie-informatie.
Toen het Ottomaanse Rijk ineenstortte, werden sommige records verspreid, voornamelijk naar Ankara en Istanbul in Turkije. Voor informatie over volkstelling, leger, land en eigendom, en belastinggegevens, zie Ottomaanse Rijk Genealogie op FamilySearch.
U kunt ook controleren op records in de Ottomaanse archieven van het premierskantoor en bij sommige universiteiten, zoals de universiteitsbibliotheken van Koç. Het Ottomaanse archief van het kantoor van de premier bevindt zich in Istanbul en is voor iedereen toegankelijk, maar misschien heb je hulp nodig met de taal.
Enkele andere mogelijkheden zijn de Nationale Bibliotheek van Sofia en het Historisch Archief van Macedonië.
Geschreven in verhalende vorm, kunnen islamitische rechtbankregisters belangrijke informatie geven over uw voorouders in het Midden-Oosten. Turkije, Libanon en Egypte hebben een aantal gecentraliseerde records . Neem contact op met lokale archieven van rechtbanken waar uw voorouders mogelijk hebben gewoond, zoals deze in Jeruzalem. Universiteiten kunnen ook gegevens hebben.
Voor sommige Arabische stammen kan de tribale afstamming de patrilineaire afkomst geven, of alleen mannelijke lijnen. Houd er rekening mee dat deze afstammingslijn beschikbaar is in teksten en subjectief of politiek van aard kan zijn, afhankelijk van wie de informatie opnam. Controleer lokale bibliotheken en universiteiten voor boeken over stammen in het Midden-Oosten in de gebieden waar je voorouders vandaan kwamen. Veel van de Family Search Wiki Midden-Oosten pagina’s bevatten ook informatie over enkele van de populaire stammen in de landen, evenals welke achternamen gewoonlijk tot die stammen behoorden.
Nog meer
Houd bij het onderzoeken van je voorouders uit het Midden-Oosten in gedachten welke taal ze spraken, wat hun religie was en waar ze woonden.
Vanwege het uitgestrekte gebied van het Ottomaanse Rijk werden er vier belangrijke talen gesproken: Turks, Perzisch, Syrisch en Arabisch. De meerderheid sprak Turks, terwijl de opgeleiden Perzisch spraken, en islamitische gebeden waren in het Arabisch. Sommige etnische minderheden spraken hun eigen taal.
Alle officiële zaken, militaire documenten en overheidsdocumenten werden gedaan in de Ottomaans-Turkse taal. Nu beschouwd als een dode taal, was het een mix van Turkse, Arabische en Perzische grammatica en woordenschat.
Als u weet uit welk gebied uw voorouders kwamen, gebruikt u Family Search wiki landpagina’s om u op weg te helpen. Als u begint met onderzoeken, moet u er rekening mee houden dat de records in verschillende talen kunnen worden geschreven en in die gebieden onder buitenlandse controle, zoals Libanon, moet u mogelijk naar de sites van de heersende landen gaan voor records.
Religies in het Midden-Oosten
Er zijn veel religies verspreid over het Midden-Oosten. Kijk in de gebieden waar je voorouders vandaan kwamen om kerkverslagen te vinden. De meeste lokale kerken hielden doop-, huwelijks- en overlijdensregisters bij.
Voor christenen, die beperkte vrijheid kregen, waren er vier hoofdkerken:
Armeens-orthodoxe kerk is een van de vroegste christelijke kerken in het gebied. Zoek naar Armeense records op Family Search.
Oosters-orthodox is de officiële kerk van Griekenland; records zijn vaak in het Grieks of Arabisch.
Maronitische gegevens, meestal te vinden in Libanon, zijn tussen de jaren 1840 en 1916. Elke kerk heeft zijn verslagen, meestal in de Syrische of Arabische talen.
Koptische christenen in Egypte hielden verschillende gegevens bij die u kunt openen op Family Search of via lokale gemeenten.
Als je hulp nodig hebt met taal, zoek dan naar specialisten in de Ottomaanse taal en geschiedenis, of gebruik een vertaler, zoals een Ottomaans-Turks woordenboek.
Selecteer onder Genealogieën op FamilySearch de optie Collecties en bekijk door leden ingediende stambomen en de International Genealogy Index.
Kijk naar onderzoeksgroepen die gespecialiseerd zijn in uw gebied van het Midden-Oosten op Family Search om contact te maken met anderen die hetzelfde gebied onderzoeken.
Verdere informatie
Cyndislist, GenealogyToday en het WorldGenWeb hebben aanvullende informatie en records om u te helpen uw voorouders te lokaliseren.
De FamilySearch ‘Waar kom ik vandaan’-functie kan u ook extra inzicht geven in waar uw voorouders leefden tijdens belangrijke wereldgebeurtenissen, en het stelt u in staat om familielijnen over de hele wereld te traceren. Probeer deze functie te gebruiken in combinatie met Google Maps om foto’s van het thuisland van uw gezin te bekijken.
bron: https://www.familysearch.org/en/blog/beginning-middle-east-family-tree
Zie ook Jonathan McCollum’s RootsTech 2021-klasse, “An Introduction to Middle East Family History and Ottoman Records for Family History in the Middle East and Balkans“, en
Elie T. Elias’s RootsTech 2021-klasse, “Insight on Maronite Church Records.
Archief Rooms-Katholiek weeshuis in Steenbergen online
Nieuw stamboek afkomstig uit het archief van het Rooms-Katholieke weeshuis te Steenbergen. In het stamboek staat een overzicht van jongens en meisjes die in de periode 1820 tot en met 1845 werden ingeschreven in het weeshuis. Vervolgens is er in het register voor elk kind een pagina gereserveerd, waarop minutieus werd genoteerd welke goederen en kleding het kind had ontvangen. Dit stamboek geeft op deze manier een interessant inkijkje in het dagelijks leven van de kinderen in een rooms-katholiek weeshuis in de 19de eeuw.
Zie archief weeshuis
Funerair erfgoed Limburg staat onder druk
Afbeeldingen van graven zijn vaak een onderdeel van een familie geschiedenis. Hier is een waarschuwing op zijn plaats: er vindt momenteel een kaalslag plaats op Limburgse kerkhoven en begraafplaatsen. Behoud van bijzondere grafmonumenten en graven als cultuurhistorisch erfgoed staat in Limburg niet meer hoog op de agenda. Graven worden rücksichtslos geruimd als er niet meer voor wordt betaald. Parochies en gemeenten hebben nauwelijks aandacht voor behoud van bijzondere graven. Dat blijkt uit een onderzoek van de Stichting Funerair Erfgoed Limburg.
Anno 2020 laat circa 65 procent van de Nederlanders zich cremeren. Op deze manier verliest Limburg veel van zijn funeraire cultuur. Op zowel gemeentelijke begraafplaatsen als parochiale kerkhoven worden bovendien graven waarvan de grafrechten zijn verstreken geruimd, vaak in combinatie met het verwijderen van het grafmonument. Deze twee ontwikkelingen veroorzaken samen een steeds duidelijkere ‘kaaislag’ op begraafplaatsen en kerkhoven in de provincie Limburg; ze bieden her en der al een ‘lege’, soms zelfs desolate aanblik. Ook elders in Nederland is deze kaaislag zichtbaar, maar de indruk bestaat dat deze zich met name in de zuidelijke, van oorsprong rooms-katholieke provincies ernstiger manifesteert.
Met het ruimen van graven en verwijderen van grafmonumenten dreigt een steeds groter deel van het zicht- en tastbare funeraire erfgoed in onze provincie voorgoed te verdwijnen.
Voorafgaand aan het ruimen en verwijderen wordt immers lang niet altijd de vraag gesteld of het te verwijderen grafmonument bijzonder is en of de in het graf begraven persoon een rol heeft gespeeld die het in stand houden van het graf rechtvaardigt. Met andere woorden: bij ruiming en verwijdering wordt onvoldoende rekening gehouden met de mogelijke cultuurhistorische waarden van graven en grafmonumenten.
Stichting Funerair Erfgoed Limburg (SFEL) is van mening dat dit een zeer onwenselijke situatie is. Zij wil dan ook de huidige toestand van het funeraire erfgoed in onze provincie in kaart brengen om vervolgens actief een bijdrage te kunnen leveren aan oplossingen voor het probleem van steeds verdergaande kaaislag en het daarmee gepaard gaande verdwijnen van funerair erfgoed. Al in 2010 adviseerde de Vereniging van Nederlandse Gemeenten om per begraafplaats een lijst van bijzondere graven aan te leggen. Met een dergelijke lijst kan enerzijds het definitief verdwijnen van funerair erfgoed worden voorkomen en kunnen anderzijds besluiten tot ruiming van graven en verwijdering van grafmonumenten op verantwoorde wijze genomen worden.
Het zou goed zijn wanneer plaatselijke vrijwilligers deze grafmonumenten via digitalisering van een foto van het monument voor het nageslacht zouden kunnen vast leggen. Ook voor de heemkundige verenigingen zou hier een taak kunnen zijn.
In hoeverre we hier een typisch Limburgs probleem aansnijden is onduidelijk. Vast staat wel dat de financiën van veel kerken en bisdommen steeds kariger worden en dat men steeds nauwgezetter op mogelijke inkomsten gaat letten.
Amstelland Nummer 124 ─ november 2021
Uitgave van de NGV Afdeling Amsterdam e.o
Inhoud
Afdelingsactiviteiten
Vergadernieuws, NGV-site weer beschikbaar
Kort: Jan Gaasterland in het zonnetje gezet
Artikelen en algemene berichten
Kort: Middeleeuws Amsterdam dichterbij dan je denkt
Joodse Genealogie: problemen en oplossingen, (verslag lezing)
Begraafplaats Huis te Vraag, door Harry Bovenkerk
Kort: De Weesperstraat, boeksignalement
Doodsoorzaken in Rotterdam (eind 1917-1955), door Cathy vd Knaap
Mutaties ledenbestand (bijgewerkt t/m 01-10-2021
Een historie van De Pijp (verslag lezing), door Frank Garnier
Kwartierstaat van Bernard Haitink, door M. Vulsma-Kappers
Kort: Restauratie & digitalisering van Surinaamse doopregisters
De Nederlandsche Leeuw | nummer 3, september 2021
Munstergeleense Luijten in de zestiende en zeventiende eeuw Wim Donners
Wetenswaardigheden rond het Besluit Inheemsche Titulatuur 1936 Irawan Sewandono
De vroegste generaties van het riddermatige geslacht Hackfort uit de Overbetuwe Wilbert van Workum
De burgerlijke stand van Midden-Holland nu online
Het Streekarchief Midden-Holland is bezig met een digitaliseringsslag: na de bevolkingsregisters staat nu ook de burgerlijke stand van de regio op onze website! Het gaat hier om de aktes die in het verleden door vrijwilligers zijn geïndexeerd. Op de website waren deze al te doorzoeken op bijvoorbeeld persoonsnamen, maar nu is het dus ook mogelijk om door scans van de bijbehorende registers te bladeren.
Over een aantal weken gaan we starten met een nieuw Vele Handenproject waarbij het de bedoeling is dat er een koppeling wordt gemaakt tussen de bestaande indexen en de bijbehorende scans. Ook start het archief binnenkort met nog een ander project om de meer recentere aktes van de burgerlijke stand te indexeren, zodat deze ook doorzoekbaar worden via onze website. Lijkt het u leuk om een bijdrage te leveren stuur dan een e-mail naar z.renda@samh.nl of naar velehanden@samh.nl.