NGV Nieuws

Op 5 december 2022 zijn er 21.000 ‘nieuwe’ tijdschriften aan Delpher toegevoegd. Het gaat om 81 titels uit de collecties van tien verschillende erfgoedinstellingen. De nieuwe toevoegingen stammen uit de negentiende en twintigste eeuw en geven een heel veelzijdig beeld van die periode.

Wist je bijvoorbeeld dat er in de negentiende eeuw al verzet was tegen dierproeven? Heb je wel eens gehoord van de 3.100 Nederlanders die in het leger van de paus dienden? Of wil je weten welke bijzondere vogel in oktober 1931 in Den Haag gespot werd? 

 Bekijk de volledige titellijst in PDF, Excel of tekstbestand of zoek uitsluitend in de nieuwe tijdschriften via de zoekbalk bovenaan de pagina. Wil je je zoekactie verder verfijnen op bijvoorbeeld periode, herkomst of titel? Dat kan via de filters aan de linkerkant van je zoekresultaten. 

Goed om te weten: je kunt een klein gedeelte van de nieuwe titels om auteursrechtelijke redenen alleen in het KB-gebouw bekijken.

De volgende archieftoegangen zijn sinds kort via onze website te raadplegen:

174. N.V. Wollenstoffenfabriek Litex, 1934-1973. 

234. Commissie voor het 25-jarig Kroningsfeest Koning Willem III, 1874-1877.  

235. Commissie voor de tentoonstelling voor kunstnijverheid in het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam, 1877. 

1020. R.K. padvinders te Tilburg, 1921-1927.

1022. Buurtcomité Armhoefstraat e.o., 1945-1946.

1765. Archief van de Molukse gemeenschap, 1972-1982. 

1775. Collectie Prent van de Week Cees Robben.

1777. Tilburgse Beurzenstichting.

1778. Caarls Optiek, 1904-1966. Zie ook: Ziekenfondsbrillen en de eerste opticiens in Tilburg (regionaalarchieftilburg.nl)

BHIC: Voortaan kun je ook makkelijk ín digitale archiefstukken zoeken, niet alleen náár deze stukken.

Met één druk op de knop
Zoals boeken in een bibliotheek met titel en trefwoorden zijn beschreven in een catalogus, zo zijn alle archiefstukken die het BHIC bewaart kort beschreven in een inventaris. Tot nu toe konden archiefstukken vrijwel alleen worden gevonden door te zoeken naar woorden die voorkwamen in die korte beschrijvingen. De nieuwe zoekfunctie maakt het mogelijk voortaan ook te zoeken naar woorden die voorkomen in de inhoud van de archiefstukken zelf.

Al langer bestaan er moderne technieken om de inhoud van oude archiefstukken in computertekst om te zetten: OCR (Optical Character Recognition) voor gedrukte teksten en HTR (Handwritten Text Recognition) voor handgeschreven teksten. Maar het ontbrak nog aan een goede zoekmachine waarmee die inhoud vervolgens ook makkelijk doorzocht en gepresenteerd kon worden. Die is er nu.

Op dit moment kunnen al honderdduizenden scans doorzocht worden op woorden die in deze archiefstukken voorkomen. Het gaat om de notulen van gemeenteraden, het provinciebestuur van Noord-Brabant, de Commissaris van de Koningin en oude akten van enkele notarissen. Hier zullen snel andere archieven aan worden toegevoegd.

Op www.bhic.nl kan iedereen achter de knop ‘archieven’ deze nieuwe zoekfunctie zelf uitproberen. Na het zoeken worden alle archieven getoond waarin de zoekwoorden voorkomen. Na doorklikken op een archief krijgt de bezoeker een apart overzicht voor archiefstukken waarin het woord in de beschrijving voorkomt, en archiefstukken waarbij het woord in de inhoud van de stukken zelf voorkomt.

zie: onderzoek in archieven

Meer overzicht met scannavigatie

Al enige jaren digitaliseert het Nationaal Archief grote delen van de collectie. Het doornemen van de vele scans van een archiefstuk kan soms lastig zijn. Om dit te vergemakkelijken bieden we sinds kort bij een aantal collecties een scannavigatie aan. Onderzoekers kunnen hierdoor veel gemakkelijker navigeren door grote hoeveelheden scans van één inventarisnummer

Hoe het werkt

Met scannavigatie is het veel duidelijker wat de structuur van een gedigitaliseerd archiefstuk is. Het laat zien waar in een archiefstuk bepaalde delen beginnen, zoals een namenklapper, notulen of een nieuwe bundel. Via een link kan direct naar de eerste scan van dat deel toegesprongen worden. ‘Je kunt het zien als een inhoudsopgave per inventarisnummer’, legt Liesbeth Keijser, afdeling Digitalisering van het Nationaal Archief uit. ‘Degene die onderzoek doet, kan hiermee makkelijk doorklikken naar een interessant deel van een archiefstuk. Zeker voor inventarisnummers met heel veel scans heeft dit een enorme meerwaarde.’

Twintig toegangen met scannavigatie

Het team Nadere toegankelijkheid van de afdeling Digitalisering en het restauratieatelier hebben de afgelopen jaren hard gewerkt aan de scannavigaties. Keijser: ‘Inmiddels zijn nu van twintig toegangen scannavigaties beschikbaar. We werken er dagelijks aan om nog meer archieven op deze manier beter toegankelijk te maken. Ook onderzoeken we of kunstmatige intelligentie kan worden ingezet om ons te helpen met deze klus.’  Uiteindelijk zullen we bij zoveel mogelijk bestaande en nieuw gedigitaliseerde archieven scannavigatie aanbieden.

Benieuwd naar het resultaat?

Bekijk deze scans uit het archief van het ministerie van Koloniën om te zien hoe de scannavigatie werkt.

De vier heerlijkheidsarchieven die wij in onze collectie hebben staan online. Daarmee is opnieuw een schat aan gegevens voor online onderzoek beschikbaar gekomen. Een heerlijkheid is een rechtsgebied dat in leen is gegeven aan een adellijke heer. In onze depots hebben we vier heerlijkheidsarchieven die nu online beschikbaar zijn.

In deze archieven bevinden zich meestal ook oorkonden of charters die al langer online staan via de Charterbank. Volledig getranscribeerd en goed gescand. Als dat zo is dan staat er een verwijzing naar de charterbank.

Een heerlijkheidsarchief bevat informatie over het eigendom van de heerlijkheid, en het reilen en zeilen er van. Een onderdeel dat voor de geschiedenis van een plaats belangrijk kan zijn zijn de cijnsboeken. Een heer had het eigendom van alle grond in de heerlijkheid. Natuurlijk was die grond voor een groot deel in bezit van de inwoners maar die moesten daar dan een gebruiksvergoeding voor betalen, een cijns. Vandaar dat de cijnsboeken een goed overzicht geven van de bewoners in de heerlijkheid.

Bekijk de heerlijkheidsarchieven:

770 – Heerlijkheid Hilvarenbeek
956 – Heerlijkheid ’s Gravenmoer
982 – Heerlijkheid Loon op Zand
2 – heerlijkheid Tilburg en Goirle

zie: Heerlijkheidsarchieven online

De Delta Archieven documenteren de Nederlandse strijd tegen het water na de watersnoodramp van 1953, en bevatten onder meer de uitvoering van de Deltawerken onder leiding van de Deltadienst.

De Delta Archieven zijn samen met zeven andere documentaire werken van nationaal belang opgenomen in het Nederlands Memory of the World Register. Dat heeft Unesco’s Nederlandse Memory of the World Comité  1 november 2022 bekendgemaakt. Het Comité heeft het register in het leven geroepen om aandacht te vragen voor Nederlands documentair erfgoed.

De volgende nominaties zijn toegevoegd aan het Nederlandse Memory of the World Register:

• Richthofenkolleksje (Tresoar)
• Delta Archieven (Zeeuws Archief)
• Brieven- en dagboekencollectie WOII (NIOD)
• Soldaat van Oranje (Rob Houwer)
• Cartotheek Joodse Raad (Joods Cultureel Kwartier)
• Bibliotheca Philosophica Hermetica (Embassy of the Free Mind)
• Webcollectie XS4ALL-homepages (Koninklijke Bibliotheek)
• Atlas van Stolk (Bibliotheek Rotterdam

Zie het hele artikel