NGV Nieuws

Zoeken naar informatie over personen die in slavernij leefden op Aruba en Sint Eustatius is met het online plaatsen van twee indexen en bijbehorende scans van koloniale archieven eenvoudiger geworden. De indexen zijn vanaf 30 juni te doorzoeken op de website van het Archivo Nacional Aruba (ANA) en op de website van het Nationaal Archief.

In de index Aruba: slavernij en emancipatie, 1840-1863 is de slaafgemaakte bevolking van Aruba te volgen in de laatste 25 jaar van slavernij, tot en met de Emancipatie in 1863. Het gaat om zo’n 1000 mensen, waarvan er 450 vrijkwamen in 1863 (een vijfde van de Arubaanse bevolking). Voor de database is gebruikt gemaakt van een breed palet aan archiefbronnen, waaronder het register van Emancipatie uit 1863, borderellen (vergoedingenlijsten voor plantagehouders), registers van geboorte en overlijden van slaafgemaakten, rekwesten en notariële akten met informatie over de koop en verkoop en manumissies van de slaafgemaakten.

De index Aruba: slavernij en emancipatie, 1840-1863 is het resultaat van een samenwerking tussen Raymond Hernandez van het (ANA) en Coen van Galen van de Radboud Universiteit Nijmegen (namens de Stichting Historische Database Suriname en de Cariben), met steun van het Nationaal Archief in Den Haag. De uitvoering was in handen van Rosa M. Arends (ANA) en Wouter Raaijmakers en Matthias Rosenbaum-Feldbrügge (Historical Database Suriname and Caribbean, HDSC), met advies van Edric Croes en Johny van Eerden (ANA) en Peter Scholing (Biblioteca Nacional Aruba). 

De index Sint Eustatius: Borderellen en het Emancipatieregister, 1862-1863 verwijst naar twee lijsten: het Statiaanse emancipatieregister en naar de borderellen van de Algemene Rekenkamer. Beide bronnen zijn nu online raadpleegbaar op de website van het Nationaal Archief. In het emancipatieregister staan de namen en achternamen van slaafgemaakten die vrijkwamen in 1863. De borderellen bieden overzicht van de vergoedingen die de slaveneigenaren ontvingen ter compensatie van het verlies van “eigendom”. De Algemene Rekenkamer controleerde de vergoedingen die de Nederlandse staat betaalde aan de voormalige eigenaren van vrijverklaarde slaafgemaakten.

De publicatie van de index Sint Eustatius: Borderellen en het Emancipatieregister, 1862-1863 was een gezamenlijk initiatief van Nadine Busby-De Graf (Census Office, Oranjestad), Johan van Langen (Nationaal Archief) en Coen van Galen, uitgevoerd door Wouter Raaijmakers en Coen van Galen (HDSC).

Met de oplevering van de twee nieuwe indexen worden archieven over het Nederlands slavernijverleden beter doorzoekbaar. Sommige originele stukken verkeerden al langere tijd in matige tot slechte fysieke staat, maar door digitalisering is de informatie nu toch beschikbaar. Ongeacht de locatie van de fysieke stukken – of deze nu op Aruba, Sint Eustatius of in Den Haag berusten – de digitale reproducties zijn nu voor iedereen online te raadplegen

Nationaal Archief werkt samen met instellingen in partnerlanden om meer bronnen over het Nederlands koloniaal- en slavernijverleden online beschikbaar te stellen voor onderzoekers en geïnteresseerden. Daarnaast werkt het Nationaal Archief in Den Haag aan de restauratie en digitalisering van stukken over het Nederlands slavernijverleden uit zijn eigen collectie, en deze zullen de komende maanden en jaren online beschikbaar komen.   

De databases zijn vanaf 30 juni te vinden op

Website Nationaal Archief: Sint Eustasius [https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/index/nt00476]

Website Nationaal Archief: Aruba [https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/index/nt00479]

Archivo Nacional Aruba: www.coleccion.aw/zoeken/personen]

Voor het doorzoeken van deze databases zijn zoekhulpen ontwikkeld

https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/zoekhulpen/slavernij-en-emancipatie-op-aruba-1840-1863

https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/zoekhulpen/vrijgelaten-slaafgemaakten-op-sint-eustatius-1862-1863

Bijgevoegd beeldmateriaal, inventaris en bijschriften

1. Archivo Nacional Aruba Koloniaal Archief, inventarisnummer 842 (Bijschrift: Kaft Register van inschryving der vry te makene slaven op Aruba 1840-1863)
2. Archivo Nacional Aruba Koloniaal Archief, inventarisnummer 842 (Bijschrift: Registratie van in slavernij geboren baby’s, Aruba 1840-1841)
3. Nationaal Archief, 1.05.12.02, inv. 154 (Bijschrift: Register op de Rekwesten tot den uitvoer van Slaven van het Jaar 1834-1835)

Contact

Nationaal Archief, Woordvoerder Erwin Tuil,

+31 6 5009 8093, erwin.tuil@nationaalarchief.nl

Archivo Nacional Aruba, Edric Croes,

+297 5834880, edric.croes@aruba.gov.aw

Historische Database Suriname en de Cariben, Projectleider Coen van Galen 

+31 6 4223 5325,  coen.vangalen@ru.nl

Met de overhandiging, op 1 juli, van 345 gedigitaliseerde archiefstukken aan minister Xiomara J. Maduro (Financiën en Cultuur) van Aruba door staatssecretaris Eric van der Burg (J&V) komt een belangrijk deel van de koloniale archieven beschikbaar voor inwoners van het Caribisch deel van het Koninkrijk. Het betreft documenten uit de periode 1828 – 1845.

Bij deze Arubaanse archieven speelt het persoonlijke element een belangrijke rol. “De archieven gaan over onze voorouders, het gaat over onze families,” zegt Edric Croes van het Archivo Nacional Aruba. “Het digitaal aanbieden van de archieven van de Kolonie Curaçao en onderhorige eilanden is van groot belang omdat wij de hier gevormde archieven binnen onze Caribische context kunnen plaatsen. Het betreft het handelen van onze gemeenschappelijke voorouders. Onze huidige Caribische maatschappij is een product van Europese kolonisten, Amerindians en van tot slaaf gemaakte West-Afrikanen.”

Op verzoek van het Archivo Nacional Aruba plaatste het Nationaal Archief bijna 70.000 scans op een geheugenschijf om de overdracht mogelijk te maken. Het overdragen van deze scans past binnen het open data beleid van het Nationaal Archief, en kan worden gezien als een eerste stap in de richting van een doorlopende uitwisseling van scans en data binnen het Koninkrijk. Het Archivo Nacional Aruba kan de scans op zijn eigen platform aanbieden, met eigen beschrijvingen in het Papiamento en met data die voor de gebruiker belangrijk en nuttig zijn zoals verwijzingen naar verwante archieven, HTR-data of georeferenties. Daarnaast zijn de scans op de website van het Nationaal Archief beschikbaar. 

Slavernijverleden

Het archief is gevormd op Curaçao, Aruba en Bonaire in de periode 1828-1845. In deze periode leefden nog honderden mensen in slavernij op Aruba. Verwijzingen naar dit verleden komen veelvuldig voor in de scans die overgedragen zijn. Naast bestuursarchieven, rechtbankarchieven en notariële archieven zitten er bijvoorbeeld stukken bij over de uitvoer van slaafgemaakten (1834-1846) en rekesten (verzoekschriften) van vrije Afrikanen om kosteloos te mogen trouwen.

Archiefvorming en -beheer

Bij een inventarisatie in het eerste kwart van 20e eeuw troffen archivarissen van het Algemeen Rijksarchief (nu Nationaal Archief) de verschillende archieven in slechte fysieke en geordende staat aan. Om de archieven te kunnen behouden voor de toekomst en de stukken te kunnen inventariseren, is destijds besloten de oudste archieven te verplaatsen naar Den Haag. In de periode 1917 tot 1931 werd een groot deel de archieven van Curaçao en de onderhorige eilanden Bonaire en Aruba naar Nederland overgebracht. Het was lange tijd onmogelijk dit archiefmateriaal buiten Nederland in te zien. Met de overdracht van de scans en het online aanbieden, zijn deze archieven toegankelijk voor een breed publiek.

Link: 1.05.12.02 Inventaris van de archieven van Curaçao, Bonaire en Aruba, (1771) 1828-1845 (1914)

Beeld: Register op de rekwesten tot den uitvoer van slaven van het jaar 1834-1835

Goed nieuws voor Surinaamse genealogen en andere geïnteresseerden in het Surinaamse verleden: De openbare aktes uit het archief van de burgerlijke stand van Suriname zijn sinds kort digitaal beschikbaar via de website van het Nationaal Archief én het Nationaal Archief van Suriname (NAS).

Aktes burgerlijke stand

Het gaat om scans van geboorteaktes (1828-1922), erkenningen (1916-1922), huwelijksaktes (1801-1935), huwelijksbijlagen (1856 en 1858), echtscheidingen (1916-1930) en overlijdensaktes (1858-1960) uit Paramaribo. Daarnaast zijn er scans beschikbaar van huwelijksaktes (1860-1941) en overlijdensaktes (1845-1852 en 1864-1928) uit diverse districten van Suriname, zoals Beneden Suriname, Beneden Saramacca, Beneden Para etc. Alle beschikbare scans zijn op de website van het Nationaal Archief te vinden in 2.10.61 Inventaris van de digitale duplicaten van de burgerlijke stand Suriname.

Bezoek aan de studiezaal niet meer nodig

Tot nu toe waren de aktes van de burgerlijke stand van Suriname in het Nationaal Archief alleen beschikbaar op microfiche. Om microfiches te kunnen bekijken is een speciaal microfiches-apparaat nodig. Een bezoek aan de studiezaal was daarom noodzakelijk om de aktes van de burgerlijke stand van Suriname te kunnen bekijken. Met de komst van de scans dat niet meer nodig. Een grote verbetering in de toegankelijkheid van het archief!

Database burgerlijke stand Suriname online 

Op de website van het Nationaal Archief van Suriname is intussen al een volgende stap gezet om het archief nog beter toegankelijk te maken. Vorige week is het eerste deel van de database van de burgerlijke stand van Suriname online gezet. Via deze database zijn de geboorteaangiften die in Paramaribo zijn gedaan tussen 1828 en 1921 op achternaam te doorzoeken. Honderden vrijwilligers hebben samen ruim 63.000 geboorteakten ingevoerd in de database. Het doel is om de database in de toekomst verder uit te breiden met andere aktes. 

Beperkt openbare aktes

Een deel van het archief van de burgerlijke stand van Suriname is nog beperkt openbaar vanwege de privacybescherming. Voor burgerlijke standsarchieven gelden openbaarheidsbeperkingen van 100 jaar voor geboorteaktes, 75 jaar voor huwelijksakten en 50 jaar voor overlijdensaktes. Beperkt openbare aktes zijn uiteraard niet digitaal beschikbaar. Het Nationaal Archief in Suriname is eigenaar van het archief van de burgerlijke stand en bewaart de originele aktes. Voor kopieën van beperkt openbare aktes moet daarom altijd contact worden opgenomen met het archief in Suriname.

Nationaal Archief

2.10.61 Inventaris van de digitale duplicaten van de Burgerlijke Stand Suriname
 

Nationaal Archief Suriname 

Zoeken op naam in Burgerlijke Stand Suriname (1828-1921) www.nationaalarchief.sr/onderzoeken/alle-genealogie/genealogie-burgerlijke-stand/persons

Bij het West Brabants Archief trof ik deze tips aan. Belangrijk voor beginnende archiefbezoekers, maar ook voor frequente bezoekers is er wel een tip te vinden.

Welke informatie kan ik vinden in de archieven? Wat is een inventaris? En hoe vind ik wat ik zoek?

Als je voor het eerst begint met archiefonderzoek kan dat best lastig zijn.
Om onderzoekers sneller op weg te helpen is er daarom een handige verzamelpagina gelanceerd met uitleg en tips. Met enkele filmpjes word je verder wegwijs gemaakt om je onderzoek op een goede manier aan te pakken.

Wat is een archief?
In deze video wordt uitgelegd wat je zoal in een archief kunt vinden. Dit kan informatie zijn over bijvoorbeeld het huwelijk van je overgrootouders, maar ook over je woning of je sportclub.

Hoe doe je onderzoek?
Tips over hoe en waar je je zoektocht het beste kunt beginnen.

Hoe zoek je online in een archief?
Meer uitleg over hoe een archief is opgebouwd, wat bijvoorbeeld een inventaris is en hoe je hierin zoekt. 

Voor meer specifiek onderzoek naar voorouders is ook de serie Archiefonderzoek voor Dummies van het Drents Archief handig. In deze video’s wordt uitgelegd hoe je online kunt zoeken in Burgerlijke Stand, kerkboeken, militaire archieven en in kranten. De uitleg die hier wordt gegeven kun je ook toepassen op de website van het West-Brabants Archief.

Bekijk Archieftips voor beginners voor alle filmpjes en uitleg over archiefonderzoek.

Natuurlijk kun je met vragen over je onderzoek ook altijd terecht bij onze studiezaalmedewerkers.
West Brabants Archief: per mail of per telefoon op 085 040 4110: dinsdag en donderdag tussen 9.00 en 16.00 uur