Home Blog Pagina 129

Archief Groningen: Nieuw in de Collectie

0

Het Groninger Archief heeft in de maanden januari en februari 2020 een aantal nieuwe publicaties in de collectie opgenomen.

Algemeen bestuur en Politiek
2758 Groninger Waterschapsbond, 1925-1999 (herzien)
1614 Economisch Sociografisch Bureau van de gemeente Groningen, 1965-1983 (herzien)
2991 Ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente Ten Boer, 1811-1990
2781 Waterschap Westerkwartier, 1863-1994 (herzien)
2909 Waterschap De Vereniging [te Grijpskerk], 1871-1987 (herzien)

Families en Personen
2186 Familie Modderman [te Groningen], 1635-2000 (herzien)
3128 L. Kappinga [te Groningen], 1896-2002

Kunst, Cultuur en Erfgoedbeheer
2538 D.J. Leutscher [te Groningen], 1959-2003
2441 Provinciale [Groninger] Bond van Harmonie-, Fanfare- en Tamboerkorpsen, 1920-
1980 (herzien)

Landbouw, Veeteelt en Visserij
3153 Coöperatieve Dorsvereniging Woltersum en Omstreken, 1920-1973

De eerste dorsmachines werden in de jaren 1850 vanuit de Verenigde Staten in Nederland ingevoerd. Niet lang daarna ontstonden vooral in het noordoosten en oosten van Nederland de eerste dorsverenigingen, met als doel het verwerven van de gewilde dorsmachine. In Groningen werden, vooral in de eerste decennia van de twintigste eeuw, tientallen dorsverenigingen opgericht. De archieven van een aantal van deze verenigingen zijn te raadplegen bij de Groninger Archieven. De Coöperatieve Dorsvereniging Woltersum en Omstreken werd volgens de statuten in 1920 opgericht onder de naam: Coöperatieve Vereeniging Stoomdorschmachine Vereeniging Woltersum , met als doel het voor gemeenschappelijke rekening exploiteren en aankopen van een stoomdorschmachine ten behoeve van het landbouwbedrijf van de leden en zo nodig van niet leden.

Welzijn en Sociale zorg
2257 Stichting Welzijn in Groningen (WING), 1994-2004
1304 Wijkvereniging Helpman, 1918-1962 (herzien)

Genen zijn mogelijk verantwoordelijk voor de bevattelijkheid voor een Corona-infectie

Sommige mensen ervaren Covid-19 als niets meer dan een milde verkoudheid, en anderen vertonen helemaal geen symptomen. Dan zijn er de duizenden die ziek worden en vaak sterven. Wetenschappers werken er hard aan om de onderliggende redenen voor zulke enorme verschillen in symptomen en uitkomsten te begrijpen. Niemand weet het antwoord nog niet. Eén theorie: het zit diep opgesloten in onze genetische samenstelling.

We weten dat leeftijd en onderliggende gezondheidsproblemen, zoals hypertensie, een grote rol spelen bij het bepalen hoe het met mensen gaat nadat ze Covid-19 hebben opgelopen. Maar deze alleen verklaren niet de grote diversiteit aan symptomen. Het bestuderen van de genetica van het virus en mensen die vatbaarder zijn voor SARS-CoV-2 kan niet alleen helpen bij het identificeren en beschermen van degenen die meer risico lopen, maar ook bij het versnellen van de behandeling en de ontwikkeling van geneesmiddelen.

‘Wat maakt sommige mensen erg ziek en andere mensen helemaal niet ziek? Er zijn twee grote mogelijkheden. Een daarvan is de genetische sequentie van het virus zelf: dat sommige stammen mensen zieker maken dan andere. De andere: de unieke genetica van elke persoon die de ziekte oploopt.

De genen van sommige mensen maken ze eenvoudigweg kwetsbaarder voor ernstige ziekten, terwijl de genetica van anderen resistentie kunnen veroorzaken. Het is algemeen aanvaard dat onze genen een rol spelen in hoe we reageren op virale infecties. Aan het uiterste uiteinde maakt één mutatie van het gen CCR5 bijvoorbeeld degenen die het dragen resistent tegen het humaan immunodeficiëntievirus of HIV.

Bepaalde genetische varianten, vooral in genen die het immuunsysteem beïnvloeden, lijken mensen vatbaar te maken voor tal van andere infectieziekten. Een studie uit 2017 keek naar 23 veel voorkomende infecties, waaronder waterpokken, gordelroos en koortsblaasjes en vond genen die met veel van hen leken te zijn geassocieerd.

Men vermoedt dat menselijke genetische variaties een vergelijkbare rol kunnen spelen bij mensen die lijden aan Covid-19. Er zijn enkele vroege indicaties hiervan met het nieuwe coronavirus. De receptor die het gebruikt om gastheercellen binnen te dringen, ACE2 genaamd, kan in verschillende aantallen aanwezig zijn bij verschillende mensen op basis van hun genetica en omgevingsfactoren, zoals welke medicijnen ze nemen.

Mem probeert nu de genetische onderbouwing van de reactie van het menselijk lichaam op het virus te bestuderen. Het Host Genetics Initiative is bijvoorbeeld een samenwerking van honderden wetenschappers van tientallen instellingen die meer dan 100 onderzoeken uitvoeren om de genetica van door SARS-CoV-2 geïnfecteerde mensen te onderzoeken. “Het is duidelijk dat we niet begrijpen waarom er zoveel verschil is tussen individuen die reageren op Covid-19”.  Naast theorie zijn er tot nu toe zeer weinig tastbare gegevens.

De hoop is dat dergelijk bewijs binnenkort zal worden gevonden. Farmaceutisch bedrijf Amgen werkt aan de ontwikkeling van nieuwe coronavirusbehandelingen die antilichamen gebruiken om het virus te bestrijden. Het onderzoek van deCODE zal mogelijk genetische inzichten verschaffen over de patiënten die eerder waren geïnfecteerd. Consumenten-DNA-testbedrijf 23andMe Inc. zet ook zijn enorme schat aan genetische gegevens in om op jacht te gaan naar aanwijzingen hoe het virus werkt. Het bedrijf zal klanten onderzoeken die het hebben opgelopen en zoeken naar overeenkomsten tussen degenen die een ernstige reactie hebben ervaren.

Er zijn een aantal voor de hand liggende delen van het genoom die moeten worden onderzocht maar het is nog te vroeg om dit onderzoek zonder verdere indicaties nu op te zetten. “Het kan zelfs dat we niet genoeg gegevens hebben om de gastheergenetica van Covid-19 te begrijpen.”

Onderzoekers hebben aanwijzingen voor wie het meest kwetsbaar is. Sommigen werken aan het immuunsysteem en de reactie op infectie als een mogelijke trigger voor ernstige ziekten. Terwijl het lichaam actief is om de voorheen onbekende ziekteverwekker immunologisch te bestrijden, kan het immuunsysteem overdrive worden – wat bekend staat als een cytokine-storm – en bijkomende schade veroorzaken die meer kwaad kan doen dan het virus zelf.

“Als men begrijpt waarom sommige mensen cytokine-stormen krijgen, kunnen we deze patiënten beter behandelen”,. ‘We hebben geen rationele manier om geneesmiddelen te ontwerpen. We geven alleen dezelfde medicijnen aan mensen in de hoop dat ze reageren. Als we tot een moleculair begrip kunnen komen, kunnen we veel effectiever opereren ”

Kinderen met een minder ontwikkeld immuunsysteem zijn mogelijk minder kwetsbaar. Bewijs uit deCODE suggereert dat vrouwen ook minder vaak ernstige symptomen kunnen ervaren. Degenen die in gevaar zijn, zijn oudere volwassenen en mensen met aandoeningen die verband houden met ontstekingen. Veel van deze aandoeningen hebben ook een genetische component.

Het NYU Langone Health in New York analyseerde in maart meer dan 4.000 patiënten die met Covid-19 in het ziekenhuis waren opgenomen toen het virus de stad uitschakelde. Degenen ouder dan 65 jaar of die aanzienlijk overgewicht hadden meer kans om in het ziekenhuis te worden opgenomen. Patiënten met een laag zuurstofgehalte en tekenen van ontsteking tijdens laboratoriumtesten hadden de meeste kans op een ernstige aandoening.

De meest verrassende bevinding was de sterke band tussen obesitas en kritieke ziekte. Patiënten met overgewicht die jonger waren dan 60 jaar, hadden tweemaal zoveel kans om in het ziekenhuis te worden opgenomen als hun slankere leeftijdsgenoten, terwijl degenen met obesitas driemaal zoveel kans hadden op intensieve zorg. De resultaten zijn logisch omdat obesitas een pro-inflammatoire toestand is: mensen met extra gewicht hebben een hogere immuunrespons en ontsteking

‘Genetica speelt een cruciale rol bij de ontwikkeling van je immuunsysteem. Het is een combinatie infectie waaraan je in het verleden bent blootgesteld, plus andere factoren zoals obesitas. “

Drie van de meest krachtige risicofactoren voor ernstige ziekten hebben allemaal een genetische component: hoge bloeddruk, obesitas en diabetes.

De staat New York, die nauwlettend mensen volgt die stierven aan Covid-19, ontdekte dat bijna 90% andere gezondheidsproblemen had. De meest voorkomende zijn hoge bloeddruk, gevonden bij 56% van de 10.834 sterfgevallen tot 13 april, diabetes, hoog cholesterol en hartaandoeningen. De extreme variabiliteit van het virus is een van de sterke punten.

“De meeste mensen worden op milde wijze getroffen, zodat ze de infectie kunnen verspreiden, maar er is een subgroep van de bevolking die ernstig ziek wordt. Het is zowel zeer besmettelijk als zeer dodelijk Het is gewoon een slechte combinatie.”

Jan-Willem Koten

13e seizoen Verborgen Verleden

Inmiddels is het 13e seizoen van het bekende programma Verborgen Verleden van start gegaan.

Het tijdschrift Margriet heeft een artikel van 5 pagina’s gewijd aan genealogie n.a.v. deze programmareeks, getiteld: “Wie is mijn over- over- over- óver-grootoma?”


Het artikel staat in Margriet nr 15. Klik hier voor dit bericht. U kunt het tijdschrift bestellen via deze link

In het programma gaan bekende Nederlanders op zoek naar hun familiegeschiedenis. Het CBG doet voor hen het vooronderzoek en in het programma worden de meest opvallende en vooral verrassende dingen getoond. 

Na elke uitzending kunt u via de website van het CBG een korte terugblik zien plus veel extra informatie die niet in de uitzending te zien geweest is.

Het uitzendschema ziet er zo uit:
3 april 2020 Theo Maassen
10 april 2020 Annechien Steenhuizen
17 april 2020 Remy Bonjasky
24 april 2020 Jennifer Hoffman
1 mei 2020 Erik van Muiswinkel
8 mei 2020 Esther Verhoef
15 mei 2020 Ferry Mingelen
22 mei 2020 Dolf Jansen

Verborgen verleden is terug op televisie met een serie van acht nieuwe programma’s. Dit keer over de voorouders en de familiegeschiedenissen van Theo Maassen, Annechien Steenhuizen, Remy Bonjasky, Jennifer Hoffman, Erik van Muiswinkel, Esther Verhoef, Ferry Mingelen en Dolf Jansen. Wanneer zij voor hun zoektocht naar hun familieverleden met een koffer en een paspoort van huis vertrekken, weten ze nog niets of bijna niets over hun voorouders, maar vragen hebben ze genoeg. Het is altijd weer een grote verrassing waar de reis dan heen voert en welke antwoorden ze vinden.

3 april: Theo Maassen
Cabaretier Theo Maassen heeft twee grote vragen, die allebei met zijn opa’s te maken hebben.

Wie was de biologische vader van zijn moeder? Theo weet dat de man tegen wie hij ‘opa’ moest zeggen, zijn echte opa niet was. Wie was zijn biologische opa dan wel? Wat voor man was dat en hoe zag hij eruit? Lijkt Theo op hem?

Over zijn andere opa, de vader van zijn vader, wil Theo graag weten waar hij was toen hij na de Tweede Wereldoorlog een paar jaar van de aardbodem verdwenen leek te zijn, totdat hij zomaar weer opdook bij zijn gezin. Waar was opa al die tijd? Wat voerde hij uit?

Tenslotte wil Theo graag meer weten over de krankzinnigheid die in zijn familie schijnt voor te komen. Kan hij zijn eigen gedrag terugleiden naar een bijzondere voorouder?

10 april: Annechien Steenhuizen
NOS Journaal-presentatrice Annechien Steenhuizen heeft al vaak de vraag gekregen of ze Zuid-Europese of Aziatische roots heeft. Nu moet het antwoord op die vraag maar eens worden onthuld. Dat antwoord blijkt toch weer heel anders dan ze had verwacht.

Annechien stuit op wel meer onverwachte verhalen: een voorouder die rond 1800 prachtige landkaarten ging tekenen, een voormoeder die een Oranje bij haar in huis opnam en het verhaal van een heuse legeraanvoerder. Ze eindigt in een eeuwenoude kasteeltoren, waarvan de eerste steen door een verre voorouder is gelegd.

Kortom, Annechien ontdekt veel oud nieuws, of nieuw ouds.

17 april: Remy Bonjasky
Remy Bonjasky was drie maal wereldkampioen kickboksen. Hij heeft zijn lange sportcarrière nu afgesloten en traint jong talent in zijn eigen sportschool. Hij heeft nu ook tijd om eens uit te zoeken wie zijn voorouders waren, want dat wil hij zijn kinderen graag kunnen vertellen. Dat hij daarvoor naar Suriname moet, is logisch, want daar zijn zijn ouders geboren. Heel veel meer weet hij niet. Remy hoopt bevestiging te vinden van zijn afstamming van de marrons, de gevluchte slaafgemaakten die een eigen samenleving opbouwden in de binnenlanden van Suriname. Dat moeten in alle opzichten sterke mensen geweest zijn; daar wil hij bij horen. Maar hoort hij daar ook bij?

24 april: Jennifer Hoffman
Actrice en presentatrice Jennifer Hoffman, bekend van onder veel meer De luizenmoeder en Dokter Tinus, wil graag meer weten over haar opa, de vader van haar vader, en diens voorouders. Ze heeft die opa nooit gekend en komt er nu pas achter wat voor heldenrol hij als huisarts heeft gespeeld in de Tweede Wereldoorlog. Ook zíjn vader was huisarts en ook hij voerde in zijn tijd een bijzondere strijd.

Jennifer graaft dieper in die Hoffman-kant van haar familie en komt terecht bij bestuurders in Noord-Brabant en bouwers van tramstellen en de eerste autocarrosserieën in het westen van het land. Haar zoektocht brengt haar ook nog naar het buitenland, maar wel een ander buitenland dan ze had gedacht.

1 mei: Erik van Muiswinkel
Cabaretier Erik van Muiswinkel is al bij voorbaat trots op zijn voorouders, want hij weet dat er belangrijke bestuurders, dominees en onderwijsmensen bij moeten zitten. Alleen ontbreken de details. Welke rol speelden zijn voorouders nou precies in de politiek en het landsbestuur? Wat hebben de dominees betekend voor hun kerk? Welke veranderingen hebben zijn onderwijsvoorouders weten door te voeren?

Erik reist stad en land af voor de antwoorden op deze vragen, die uiteindelijk allemaal beantwoord kunnen worden. Aan het eind van zijn reis is hij niet alleen dubbel zo trots op zijn voorouders, maar beseft hij ook dat hij met zulke voorouders nooit iets anders dan cabaretier had kunnen worden.

8 mei: Esther Verhoef
Schrijfster Esther Verhoef is geboren en getogen in ’s-Hertogenbosch en woont en werkt daar nog steeds. Voor zover zij weet, hebben ook al haar voorouders in dezelfde schaduw van de Sint Jan geleefd. Ze zou het wel aardig vinden om familie buiten de Brabantse hoofdstad te vinden, maar die moet er natuurlijk wel geweest zijn.

Esther heeft bijna al haar overgrootouders persoonlijk nog gekend, wat heel bijzonder is. Aan één overgrootmoeder bewaart ze bijzonder warme herinneringen en over haar wil ze graag meer weten. Ze heeft een foto van deze vrouw waarop ze poseert op een motorfiets. In een leren jas en met een helm op. Zij moet echt een stoer mens zijn geweest. Is dat ook zo? En de vrouwen vóór haar?

15 mei: Ferry Mingelen
Het leven van parlementair journalist en politiek commentator Ferry Mingelen heeft zich zo ongeveer zijn hele leven in Den Haag afgespeeld. Ferry ontdekt dat hij niet de enige Mingelen is voor wie dat geldt: voor een voorvader van hem draaide ook alles al om politiek en journalistiek.

Een andere voorvader had de eer voor koninklijke hoogheden het diner te mogen verzorgen. Dat deed hij tot ieders grote tevredenheid maar het bekwam hem zelf helaas niet goed. Hoe ver de toppen en dalen van een mensenleven uit elkaar kunnen liggen, toont dit verhaal van Ferry’s voorvader aan.

Een andere familielijn lijkt wel van adel te zijn en stiekem hoopt Ferry dat dat ook zo is.

22 mei: Dolf Jansen
De moeder van cabaretier Dolf Jansen is in Ierland geboren en Dolf is vooral in die kant van de familie geïnteresseerd. Dolf is al jaren gek op Ierland en voelt zich verwant aan en geïnspireerd door Ierse dichters, zangers en verhalenvertellers. Nu is het aan hem om de verhalen te ontdekken en te vertellen van zijn Ierse voorouders. Dat van zijn opa bijvoorbeeld, van wie hij weet dat hij een eeuw geleden vocht tegen de Engelsen om de onafhankelijkheid van de Republiek Ierland te bewerkstelligen. Maar wat deed opa precies tijdens die vrijheidsstrijd en ten koste van wie of wat?

Voordat Dolf dat in Ierland gaat uitzoeken, ontdekt hij in Nederland ook nog een voorouder die hij niet graag had willen missen, een dichtende dominee, een cabaretier avant la lettre. Wel een heel andere cabaretier dan Dolf zelf.

Over Verborgen Verleden
Verborgen verleden is gebaseerd op het Britse format Who do you think you are? en wordt geproduceerd door BlazHoffski onder eindredactie van de NTR. Ook wordt gebruik gemaakt van de expertise van CBG | Centrum voor familiegeschiedenis en de Nederlandse archieven en historische centra.

Genealogische DNA-test in Israël ingezet bij Coronavirus

Genealogische DNA-test bij MyHeritage ingezet om Coronavirus Testing Lab op te zetten

Het door Israël opgerichte genealogieplatform MyHeritage, het bedrijf achter DNA-tests voor familiegeschiedenis, werkt aan een versnelde COVID-19-tests in Israël Het laboratorium zal naar verwachting op 9 april starten en zal 10.000 tests per dag kunnen uitvoeren met een doel van maar liefst 20.000 tests, aldus MyHeritage. Met behulp van Polymerase Chain Reaction (PCR) –kan men de aanwezigheid van een unieke genetische sequentie van virussen in één enkel monster onderzoeken
Het Israëlische ministerie van Volksgezondheid werkt momenteel samen met meer dan 20 laboratoria in het hele land om coronavirustests te verwerken en streeft ernaar het aantal dagelijks uitgevoerde tests te vergroten om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Israël heeft momenteel bijna 4.000 bevestigde COVID-19-gevallen.

Stadsarchief Rotterdam biedt ouders stamboom materiaal voor hun kinderen

Het stadsarchief Rotterdam heeft een stamboom thuiswerkboekje ontwikkeld, waarmee kinderen zelf aan de slag kunnen gaan om een stamboom samen te stellen.

Het boekje heeft een getekende stamboom waar je gegevens in kunt vullen op plakken en een getekend wapenschild dat je zelf kunt indelen, invullen en kleuren.
Verder vragen over je voornaam en achternaam met opdrachten om uit te zoeken hoe vaak die achternaam voorkomt, e.d.

Hier kun je alles vinden dat je nodig hebt.

Verder staat op deze site ook een download voor de bouwplaat van de Perlgrimvaderskerk. Het is dit jaar precies 400 jaar geleden dat de pelgrims vanuit Delfhaven naar Amerika vertrokken.

Tevens ook aandacht voor de 2e Wereldoorlog en wat dit betekende voor de inwoners van Rotterdam, dat immers gebombardeerd is.

Amsterdams Archief: digitaal archief coronavirus

0

Ons hele land en de rest van de wereld staan op z’n kop. Het coronavirus raakt ons allemaal. Stadsarchief Amsterdam bouwt met andere erfgoedinstellingen in het land mee aan een digitaal archief over het coronavirus en de gevolgen daarvan in Nederland.

De meeste Nederlanders zullen zich deze uitzonderlijke periode nog lang herinneren:. Deze herinnering moeten we samen vastleggen en levend houden voor de toekomst. Bijna alle communicatie tijdens het coronavirus in Nederland gaat via digitale media, zoals websites, Facebookpagina’s, tweets, chats, online dagboeken, YouTube-kanalen, memes en digitale foto’s. Deze bronnen lijken het eeuwige digitale leven te hebben maar zijn heel kwetsbaar. Als we daar niets van vastleggen zijn deze berichten en beelden als eerste weer verdwenen als de crisis over is. Op dit moment werkt een aantal erfgoedinstellingen in Nederland al aan het verzamelen en bewaren van bronnen met betrekking tot het coronavirus. Daarnaast streven de organisaties naar een ‘Coronaviruscollectie’: het digitale verhaal van het coronavirus in Nederland op hun lokale of regionale niveau. Het Stadsarchief Amsterdam maakt daarbij net als ander organisaties gebruik van “hotspotlijsten”, lijsten waarmee gebeurtenissen en kwesties geselecteerd kunnen worden die grote invloed hebben op de samenleving.

Famillement 2020 AFGELAST

De organisatie van het Famillement heeft bericht dat op 27 juni 2020 het Famillement NIET doorgaat. Het zal in 2021 worden georganiseerd.

Kijk op de website van het CBG voor actuele informatie

De pest – een ziekte die Europa veranderde

0

Pest is een ziekte die gedurende enkele eeuwen grote invloed op de Europese geschiedenis heeft gehad. Na een bloeiende start van welvaart en cultuur tijdens de vroegere middeleeuwen teisterde de pest vanaf 1347 West-Europa zodanig dat een derde tot de helft van de bevolking in door pest getroffen gebieden omkwam. Een levendige beschrijving van deze vroege pestepidemie vindt men in de Decamerone van Boccaccio.

De bevolking was radeloos. Het duurde bijna 200 jaar alvorens de achteruitgang van economie en bevolking zich enigermate had herstelt. De oorzaak waarom de pest in deze periode toesloeg was wellicht de stedenvorming en de intensivering van het handelsverkeer. Door de slechte hygiënische toestand in de middeleeuwse steden waren er veel stedelijke ratten die de pest konden verspreiden.
In het Midden-Oosten heerste sedert het begin van onze jaartelling bij regelmaat de pest. Het was in de grote steden dat de pest uitbrak. De Pest van Justinianus was een massale uitbraak in Byzantium (541-543) die dood en verderf zaaide. Daarna waren er nog regelmatig grote epidemieën van de zwarte dood. Door het bloeiende en zich intensiverende handelsverkeer tussen Italiaanse handelssteden en het Midden Oosten, verspreidde de pest zich vanuit Italië over onze streken. Het zou tot ongeveer het midden van de 18de eeuw duren alvorens de pest hier niet meer voorkwam. In veel gebieden buiten Europa bestaat de pest echter nog steeds, zoals in Afrika, meestal sterft men dan aan longenpest (bloedige longontsteking).

De verschijnselen van pest in de middeleeuwen in Europa waren vooral zwellingen in de lymfeklieren van de lies, de oksels en de hals en werd daarom builenpest (buibonenpest) genoemd. De dood volgde binnen enkele dagen. De kans dat men de infectie overleefde bedroeg tussen de 20 – 40%.

Dank zij de expansieve ontwikkelingen van de Hollandse steden had de pestverspreiding in de 17de eeuw hier grote kansen. Wanneer een stad door de pest werd overvallen stierven soms wel 25 – 50% van de inwoners aan deze infectie. Aangezien men nauwelijks aan de pestziekte ontkwam was dit voor een stad werkelijk een catastrofe, waarbij het waardig begraven van de vele doden een groot probleem was en men tot massa-begrafenissen overging waarbij de lijken in massagraven werden gestort.
Bekende rampzalige epidemieën in Holland waren die van 1617, 1663 en 1664. Voor een stad als Leiden betekende de pest dat daardoor de lakennijverheid stagneerde. Niet alleen de economie werd door de pest zwaar getroffen. Besmettelijke ziekten leidden vaak tot onrust en grote migratie stromen. Dit alles leidde tot woelingen onder de bevolking en zelfs tot oorlog. Vooral in Londen was de pestgolf in dit tijdvak desastreus. Deze Londense pestgolf was mede verantwoordelijk voor de ongunstige afloop van de 2de Engels-Hollandse oorlog (1665) voor de Britten.

Vanaf 1675 verdween de pest grotendeels uit Nederland, met af toe nog enkele kleine verspreide uitbraken tot ongeveer 1750. Het is dus mogelijk dat U gegevens vindt dat voorouders aan de pest zijn overleden. Migranten en vooral soldaten afkomstig uit Zuid- en Oost-Europa konden in deze periode de pest verspreiden. In deze laatste gebieden bleef de pest nog jaren lang endemisch.

Ondanks de goede beschrijvingen van de ziekte tijdens de pestgolven bleven er toch veel vragen over. Soms stierf men nog voordat de builen goed zichtbaar waren, zodat sommige onderzoekers over de diagnose pest de laatste jaren twijfels hadden. Was de pest wel de echte pest zoals wij hem nu kennen of toch een andere ziekte? Diverse publicaties zijn er geweest die stelden dat het niet de echte pest was, maar een epidemie van het Ebola virus, een infectie die ook zeer snel tot de dood leidt en soms rampzalige uitbraken in Afrika geeft. Een tweede vraag was. waarom verdween de ziekte vanaf het einde van de 17de eeuw ?

Deze vragen zijn door recent DNA onderzoek nu ten dele opgelost. Zoals gesteld was de sterfte bij pest in sommige steden zo groot dat men de lijken in een groot gemeenschappelijk graf stortte. Onlangs heeft men in Londen enkele van deze grafvelden/massagraven opgegraven en uit de tanden van de skeletten DNA verzameld met het oogmerk DNA-resten te vinden van de ziekteverwekker. Met moeizaam geknutsel heeft men door reconstructie van de DNA-keten de veroorzaker van de ziekte met zekerheid kunnen vaststellen. Het bleek inderdaad de pestbacterie (Yersina pestis) te zijn. Maar er is ook gevonden dat de DNA keten van de vroegere en huidige pest kleine verschillen toonde. Er zijn ongeveer 100 DNA-verschillen (mutaties) in de lange DNA-keten van de bacterie. In feite herkent men nu 17 genetische sub-varianten die echter allemaal op de DNA volgorde van de bacterie uit de middeleeuwen kunnen worden teruggevoerd. Wellicht dat door deze mutaties de pestinfectie gematigder werd. Dit is een niet onbekend verschijnsel trouwens, dat ook wel genetische drift wordt genoemd.

Hoewel deze mutaties waarschijnlijk het verzwakken van de pestbacterie verklaren is dit toch niet het gehele verhaal. Het lijkt meer dan waarschijnlijk dat ook externe omstandigheden aan de ernst van de pest hebben bijgedragen. Men vermoedt dat dit het koude klimaat is geweest. De periode van 1400-1700 beschouwt men wel als een mini-ijsperiode. Het was ook een tijdvak met mislukte oogsten, overstromingen en daardoor honger perioden en ondervoeding die de weerstand tegen de pest bij de bevolking verminderde. Verder was er veel migratie en oorlogen waardoor de ziekte zich snel kon verspreiden. De aanhoudende koude kon bovendien invloed  hebben gehad op het gedrag van de ratten die de ziekte hielpen te verspreiden.

Samengevat kan men stellen dat de pestgolven die vanaf de middeleeuwen onze streken teisterden inderdaad door de pestbacterie zijn veroorzaakt. In de loop van de eeuwen zijn in het DNA van de bacterie veranderingen opgetreden waardoor deze bacterie minder virulent (agressief) werd. Wellicht hadden op het uitbreken van de pest ook uitwendige omstandigheden invloed. Te denken valt aan het klimaat en de hongersnoden als gevolg daarvan.

Hoi Jan Willem,
Ik heb met veel belangstelling jouw artikel over de Pest epidemieën gelezen. Heel verhelderend.
Wat ik eigenlijk wel miste is dat de ziekte werd verspreid door de vlooien op de ratten en niet door de ratten zelf.
Hans H. Duitgenius

MyHeritage zet haar Lab in voor coronatests

Genealogische DNA-test bij MyHeritage wordt ingezet om Coronavirus Testing Lab op te zetten

Het door Israël opgerichte genealogieplatform MyHeritage, het bedrijf achter DNA-tests voor familiegeschiedenis, werkt aan versnelde COVID-19-tests in Israël. Het laboratorium zal naar verwachting op 9 april starten en zal 10.000 tests per dag kunnen uitvoeren met een doel van maar liefst 20.000 tests, aldus MyHeritage. Met behulp van Polymerase Chain Reaction (PCR) –kan men de aanwezigheid van een unieke genetische sequentie van virussen in één enkel monster onderzoeken.

Het Israëlische ministerie van Volksgezondheid werkt momenteel samen met meer dan 20 laboratoria in het hele land om coronavirustests te verwerken en streeft ernaar het aantal dagelijks uitgevoerde tests te vergroten om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Israël heeft momenteel bijna 4.000 bevestigde COVID-19-gevallen.

Update website stadsarchief Rotterdam

Begin maart 2020 heeft onze website een belangrijke update gekregen. Dat heeft vooral gevolgen voor de pagina’s onder Zoek en ontdek. Andere delen van de site veranderen voorlopig niet.


De grootste wijziging is dat we voor beeld & geluid, archieven en de bibliotheek dezelfde zoekmachine gaan gebruiken als voor de stamboom, notariële akten en de adresboeken. Scans van bijvoorbeeld de passagierslijsten of bevolkingsregisters zijn daardoor beter te bekijken. De randen om de scans verdwijnen, zodat inzoomen makkelijker wordt. Tijdens de vorig najaar gehouden publieksenquête drongen veel bezoekers hierop aan.

Toch zullen sommige veranderingen ook even wennen zijn, vooral als het om de manier van zoeken gaat: de zoekschermen krijgen een ander uiterlijk. Ook de indeling van die schermen verandert. Wie het zoeken lastig vindt, kan straks op de pagina’s van Beeld & Geluid, Archieven en Bibliotheek terecht voor handige tips.
Bekijk het overzicht van de belangrijkste wijzigingen.