Enkele websites gericht op de Duitstalige genealogie

0
1619

Jarenlang was het een vereiste dat voor het vinden van een persoon je het specifieke dorp van herkomst moest kennen.  Thans zijn grote doorzoekbare databases met Duitse records online beschikbaar waardoor zoekopdrachten meer mogelijkheden bieden. Zelfs niet-geïndexeerde documenten die voorheen buiten het digitale bereik van onderzoekers lagen, zijn nu doorzoekbaar op Duitse genealogische websites. Zo worden kerkregistratieboeken – die worden beschouwd als het ‘hart en ziel’ van de Duitse genealogie omdat ze vaak de enige 16e tot 18e-eeuwse archieven van gewone mensen zijn – nu gedigitaliseerd voor zowel protestantse als katholieke gemeenten. Evenzo komen er steeds meer burgerlijke registers online, evenals gazetteers die Duitse onderzoekers kunnen helpen het veranderen van geografische grenzen na te gaan. Dit is een veel voorkomend Duits probleem

De volgende lijst bevat enkele websites voor diegenen die op zoek zijn naar Duitse voorouders. Houd er rekening mee dat dit geen rangorde is: het nut van elke site zal tot op zekere hoogte afhangen van de specifieke familiegeschiedenis. Websites waarvoor een betaald abonnement vereist is, worden aangegeven met ($).

1. Archion ($)
De belangrijkste protestantse denominatie van Duitsland – een losse unie van meer dan een dozijn op de staat gebaseerde kerkorganisaties, gezamenlijk Evangelisch genoemd – heeft een geavanceerd digitaliseringsprogramma opgezet. Sinds 2013 hebben kerken scans van bestaande kerkregisters toegevoegd aan de Archion.de-website, met miljoenen pagina’s beschikbaar vanaf 2020.Hoewel Archion uiteindelijk hoopt zijn scans doorzoekbaar te maken, kunt u momenteel slechts gewoon door afbeeldingen bladeren. Archion is een betaalde site en biedt een verscheidenheid aan abonnementen.

2. Matricula
Toegang verkrijgen tot gegevens van de belangrijke rooms-katholieke bestanden was vroeger ramp. Sommige waren beschikbaar op FamilySearch.org en / of in de bibliotheek voor familiegeschiedenis, maar veel waren gewoon verboden terrein. Matricula, is een een non-profitorganisatie die de archieven van de katholieke kerk uit het oude Oostenrijks-Hongaarse rijk poogt te digitaliseren. Onder Matricula’s archieven vindt u katholieke registers uit Münster en Paderborn, evenals het historisch Duitse Groothertogdom Luxemburg. De site heeft ook een grote collectie rooms-katholieke Militärkirchenbücher – de “kazerneparochies” van gelegerde soldaten die vaak ver van huis waren.

3. FamilySearch
De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen (via haar bibliotheek voor familiegeschiedenis en FamilySearch-website) heeft lange tijd gezorgd voor een gestage hulp voor Duitse genealogen. FamilySearch heeft enorme collecties geabstraheerde gegevens (doop, huwelijk en begrafenis) en plaatsvervangers, evenals originele documenten met alleen afbeeldingen (d.w.z. niet-geïndexeerde) originele documenten die gebruikers kunnen doorbladeren. De steeds groter wordende FamilySearch Wiki, die heel veel artikelen bevat geeft info over geografische gebieden en bepaalde soorten records. Bovendien kunt u zoeken in de FamilySearch-catalogus, de kaartcatalogus voor de bibliotheek in Salt Lake City, door een dorpsnaam in het veld Trefwoord in te voeren om verbinding te maken met alle boeken en records die betrekking hebben op die stad. Men kan ook zoeken in de oude International Genealogical Index, een oude database met honderden miljoenen Duitse kerkregisters ().

4. Ancestry.de($)
Ancestry.de heeft een behoorlijk aantal Amerikaanse kerkelijke archiefcollecties voor etnisch Duitse gemeenten, waaronder de Historical Society of Pennsylvania-collecties en de Evangelical Lutheran Church in America-registers. Andere archiefverzamelingen, zoals die van naturalisaties en links naar vermeldingen bij Find A Grave kunnen de naam van het dorp van uw voorouder bevatten.

Onder de Duitse collecties van Ancestry.de bevinden zich de passagierslijsten in Hamburg. Deze records zijn afkomstig uit die belangrijke 19e-eeuwse haven en zijn onderverdeeld in twee collecties: de lijsten zelf en afbeeldingen van handgeschreven indexen op de lijsten.  Zelfs als u al informatie heeft uit het aankomstrecord van uw immigrant in de Verenigde Staten, kunnen de Hamburg-lijsten gegevens over het dorp van herkomst bevatten die niet beschikbaar zijn in het aankomstdocument.

Voor degenen met een 18e-eeuwse immigrant-Duitse afkomst, heeft Ancestry.de digitale versies van gepubliceerde bronnen die het publieke domein zijn binnengekomen. Zoek in deze documenten op Ancestry.de op voornaam om rekening te houden met alternatieve spelling van achternaam.

Door een samenwerking met FamilySearch heeft Ancestry.de dezelfde verzamelingen essentiële vervangende records als de gratis site. Maar Ancestry.de heeft een betere doorzoekbaarheid voor sommige van deze bruikleencollecties, zoals de Württembergse Lutheran Church records. Het heeft ook enkele van de eerste collecties kerkregisters uit Thüringen en Saksen toegevoegd, het centrale Duitse gebied dat lange tijd geen betrouwbare overgebleven records had.

5. MyHeritage ($)
De internationaal gevestigde abonnementsdatabase MyHeritage  kan hulp bieden.MyHeritage heeft ook gespecialiseerde zoektechnologieën (Instant Discoveries en Smart Matching) die gebruikers kunnen helpen een stamboom op te bouwen en snel in de stamboom van anderen te zoeken.

MyHeritage heeft unieke gegevens , met als belangrijkste een grote verzameling indexen van documenten uit de Duitse deelstaat Hessen (geboorten van 1874 tot 1911 en huwelijken van 1849 tot 1931).

Ook heeft MyHeritage een verzameling kerkregisters uit de voormalige provincie West-Pruisen (in het huidige Polen) en heeft het een sterke verzameling Duitse stadsregisters. Net als Ancestry.de, heeft MyHeritage tevens de grote Duitse datebestanden van vitale records van FamilySearch.

6. Meyers Gazetteer
MyersGaz.org  is een waardevolle bron voor informatie over Duitse plaatsen: een digitale versie van de Meyers Gazetteer. Dit cruciale geografische woordenboek uit de periode van het Tweede Duitse Keizerrijk bevat een enorme hoeveelheid informatie over Duitse dorpen.

De gazetteer heeft een vermelding voor elk dorp met details zoals de bevolking, of het dorp kerkparochies had en tot welke burgerlijke stand, rechtbank en militaire districten het dorp behoorde.

Op de website staat ook een moderne Google-kaart van het gebied waarin het dorp ligt. Met de functie Historische kaart in- / uitschakelen kunt u een 19e-eeuwse overlay bekijken uit een andere belangrijke Duitse kaartenverzameling, Karte des Deutschen Reiches.

Als onderdeel van het wisselproces kunnen zowel de historische als de Google-kaarten worden geannoteerd met “pinnen” die protestantse en katholieke parochies tonen, evenals sites van joodse synagogen. Bovendien kunt u in- of uitzoomen op de historische en moderne kaarten om het perspectief te krijgen dat u nodig hebt.

Deze tool is nog in ontwikkeling. Op het tabblad Feedback kunnen gebruikers opmerkingen plaatsen over de gegevens of functionaliteit van de site. En onder het tabblad E-mail kunnen gebruikers hun e-mailadressen toevoegen voor andere onderzoekers die geïnteresseerd zijn in dezelfde achternamen of dorpen, hetgeen mogelijkheden voor samenwerking biedt.

7. Kartenmeister
Hoewel MeyersGaz.org het hele Tweede Duitse Rijk van 1871 tot 1918 bestrijkt, kan het onderzoeken van latere tijdperken vaag zijn. In de “mist van oorlog” tijdens Wereldoorlog I en II, verschoven  de grenzen en werden plaatsnamen veranderd, waardoor problemen ontstonden  om de voorouderlijke geboorteplaatsen op te sporen.

Afhankelijk van het gebied kan het dorp van de voorouder (en de gegevens die daar zijn gemaakt) zelfs van taal zijn veranderd toen het land van nationaliteit veranderde – bijvoorbeeld van Duits naar Pools omdat Polen na de Eerste Wereldoorlog gebieden veroverde die ooit door Pruisen en Oostenrijk werden bezet.

Ga naar Kartenmeister, een online gazetteer. De huizen in dorpen die ooit deel uitmaakten van het Duitse rijk: landen ten oosten van de rivieren Oder en Neisse in plaatsen als Oost-Pruisen, West-Pruisen, Brandenburg, Posen, Pommeren en Silezië.

Met Kartenmeister kunt u een Duitse of Poolse naam invoeren. De zoekopdracht levert informatie op over het dorp, waaronder: andere spellingsvarianten van de plaatsnaam, GPS-coördinaten, een link naar een Google-kaart en historische schattingen van de bevolking.

8 CompGen
Dit is de site van  de zustervereniging van de NVG.  Compgen wordt beheerd door de grootste ledenorganisatie voor familiegeschiedenis van Duitsland (Verein für Computergenealogie e.V.), die zich richt op online genealogie en duizenden leden telt.

Deze gratis site geeft databases met inleidingen over Duitstalige gebieden en recordgroepen. Registratie geeft abonnees een aantal speciale rechten (zoals deelname aan forums), maar is niet vereist om toegang te krijgen tot de databases van de site.  Tools zijn:

• GEDBAS: miljoenen namen in openbare stambomen

• GOV: een dorpsgazetteer van het grootste deel van Midden-Europa, met als hoogtepunt een kaart met de grotere politieke territoria waartoe het dorp behoorde

• DigiBib: een link naar de belangrijkste Duitse bibliotheek met gedigitaliseerde historische documenten, waaronder een grote verzameling Adressbücher (stadsgidsen).

Men vindt er ook een verzameling van honderden doorzoekbare dorpsgenalogieën die bekend staan als Ortsfamilienbücher of Ortssippenbücher (grofweg ‘genealogische geschiedenisboeken van de gemeenschap’), of kortweg OFB’s. Historici creëerden deze na het doorzoeken van alle beschikbare bestaande records, en creëerden een document dat elke familie in een gemeenschap nummert en elk individu noemt samen met essentiële recordinformatie. Dit is een speciale Duitse vorm van genealogie beoefening.

Gezinnen zijn alfabetisch gerangschikt op achternaam en vermeldingen geven kruisverwijzingen naar waar andere gezinsleden in het boek voorkomen. Vooral Hessen en de regio Hannover zijn goed vertegenwoordigd, hoewel de database OFB’s uit Duitstalig Europa bevat.

9. GenTeam
Een aanzienlijk aantal mensen met “Duitse” afkomst heeft eigenlijk familieleden die uit Oostenrijk komen. Laten we daarom eens kijken naar GenTeam, een privéwebsite met miljoenen records en 50.000 geregistreerde gebruikers.

GenTeam, het geesteskind van professionele genealogieonderzoeker Felix Gundacker, is een gratis site die vol documenten staat – alles van de toonaangevende online gazetteer van Oostenrijkse landen tot indexen van kerkelijke archieven.

10. Grimms ’Wörterbuch
Het Duitse woordenboek uit het midden van de 19e eeuw gemaakt door de gebroeders Grimm. Dit woordenboek – door de kenners DWB genoemd – is de online plek om archaïsche woorden en zinnen te vinden, te definiëren en in context te gebruiken. 

11. Geogen achternaam in kaart brengen
Onderzoek naar ongebruikelijke Duitse achternamen? Het Geogen-hulpprogramma voor het in kaart brengen van de achternaam identificeert waar de achternaam tegenwoordig in Duitsland wordt gevonden, wat een aanwijzing kan zijn voor de geschiedenis van uw familie. Een cirkeldiagram met een uitsplitsing in procenten per staat van waar mensen met die achternaam tegenwoordig wonen. De absolute kaart laat het aantal mensen met een  bepaalde achternaam in elk Duits district zien.  De ‘relatieve kaart’ laat de frequentie van de achternaam in elk district zien.

12. Das Telefonbuch
Als men potentiële familieleden heeft geïdentificeerd die Geogen gebruiken, kunt u proberen contact met hen te maken via Das Telefonbuch, de elektronische versie van het landelijke Duitse telefoonboek. De site heeft een eenvoudige interface: je hoeft alleen een achternaam in te voeren en optioneel een plaatsnaam. De zoekopdracht levert commerciële en residentiële vermeldingen op, samen met de bijbehorende namen, telefoonnummers en adressen. Klik op een afzonderlijke vermelding om een kaart met het thuisadres van de persoon te genereren. Vrijwel alle Duitsers die vaste lijnen hebben, zullen in Das Telefonbuch op[genomen zijn –

Een versie van dit artikel is verschenen in het mei / juni 2020 nummer van Family Tree Magazine.