Inhoud
Onze bijeenkomsten
In dit nummer
Van de bestuurstafel
Voorjaarsledenvergadering
Financieel overzicht 2019
Jaarverslag 2019 NGV afdeling Oostelijk West-Friesland
Eén keer per jaar een themanummer van Koggenland?
Nieuws van het archief
Nieuwe leden stellen zich voor
Neem eens een kijkje in onze bibliotheek
Zit hier iets voor u bij?
Heksenvervolging en heksenprocessen
Paleografie
Droogkokers en andere vastlopers
Families Otte en Loder in de Waard-en Groetpolder
Anna Elderts Meer
Mutaties
Aan dit nummer werkten mee
Heksenvervolging en heksenprocessen
Oud-bestuurslid Dick Westhoven heeft zich verdiept in het fenomeen ‘heksenjacht’. Wat zijn heksen, waaraan herken je ze, waarom werden zij vervolgd, in welke tijd gebeurde dat en hoe verliepen dergelijke juridische processen? Deze vragen probeerde hij te beantwoorden in zijn voordracht voor onze afdeling op 27 februari j.l. Voor een volle zaal in het WFA, zowel genealogen als liefhebbers van heksenkringen. Op alle continenten kwam vervolging voor van (vermeende) heksen in de periode 1450 – 1750, in Afrika komt het overigens nog steeds voor. Onder hekserij moeten we volgens de spreker kwaadaardig handelen verstaan, wanneer mensen, zowel mannen als vrouwen, maar meestal vrouwen, op bovennatuurlijke wijze anderen kwaad aandoen door een pact te sluiten met de duivel. Als iemand in zijn of haar omgeving bekend stond om of verdacht werd van magische krachten, voorspellende gaven, geneeskundige krachten of zich in een dier kon veranderen, dan wist men zeker: dit is een heks. Vrouwelijke heksen daarbij werden geacht op een bezemsteel rond te vliegen. De veronderstelde zwarte magie en de samenwerking met de duivel betekenden een gevaar voor de christelijke samenleving, zowel de rooms-katholieke als later de protestantse. Dat vanuit de klooster- en priesterorden van de Dominicanen en de Jezuïeten actief en systematisch op ‘heksen’ werd gejaagd, klinkt ons, na alle gruwelen die achter ons liggen, als onbegrijpelijk in de oren. Toch leert de geschiedenis ons dat tussen 1560 en 1680 tienduizenden ‘andersdenkenden’ de schuld kregen van allerlei problemen in de samenleving, zowel economische als politieke, zowel medische als religieuze. Rond 1590 vonden zelfs vele massaprocessen plaats! De gouden eeuw van de Renaissance kende zo haar rafelranden, die pas in de 18de eeuw verdwenen, toen de tijd van de Verlichting ons leerde dat er natuurlijke en rationele oorzaken en oplossingen zijn voor tal van vroeger onbegrepen zaken.
Droogkokers en andere vastlopers Onder deze intrigerende titel gaat een genealogische vraag schuil: lever uw op het eerste gezicht onoplosbare probleem, waarop u bij uw genealogisch onderzoek stuit, in bij uw afdeling. Bij voldoende respons bereidt Harmen Snel, medewerker bij het Stadsarchief Amsterdam, een presentatie voor, waarin hij aanwijzingen en tips geeft om uw onderzoek weer vlot te trekken. Een zevental leden van de afdeling OWF kreeg 23 januari ten overstaan van een volle zaal in het Westfries Archief allerlei commentaar op hun onderzoek: van aanwijzingen hoe verder te gaan zoeken en hoe door Harmen geconstateerde tekortkomingen moesten worden aangepakt tot gerichte aansporingen. Meer weten: de weeskamer akte https://www.ooijevaar.info/kwartier/bron/kwk5073_800.htm de boedelinventaris https://www.ooijevaar.info/kwartier/bron/kno5075-6673_64.htm familie Fuijk zie www.ooijevaar.info onder tabblad kwartier Indexen Amsterdam https://archief.amsterdam/indexen/persons Amsterdam bezit van onroerende goederen zie akte van kwijtscheldingen toegang 5062 Amsterdam notariële akte Amsterdam toegang 5075 Amsterdam Weeskamer Amsterdam toegang 5073 Amsterdam collectie scheepswerven Louis Meijer toegang 30875
Families Otte en Loder in de Waard-en Groetpolder Ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de Stichting Westfriese Families in 2004, bevatte het septembernummer van het kwartaalblad bijdragen van de bestuursleden over hun familie.1 Mijn bijdrage was getiteld ‘Van Zeeland naar Noord-Holland’. Mijn overgrootouders van moederszijde waren Zeeuwen uit Zuid-Beveland. Mijn overgrootvader is Adriaan Otte, het negende kind uit een gezin met 17 kinderen. Hij werd geboren in ’s Heer Arendskerke op 23 november 1843. Zijn ouders zijn Govert Otte en Maria Westveer. Mijn overgrootmoeder is Adriana Wirtz, geboren te ’s Heerenhoek op 6 mei 1835, dochter van Jacob Wirtz en Pieternella Pauwe. Zij trouwen op 28 mei 1874 te ’s Heerenhoek. Adriaan is dan 30 jaar, van beroep boerenknecht, Adriana is 39 jaar. Groetpolder Op 30 november 1843 wordt de ‘Maatschappij tot Inpoldering en Bebouwing der Waard- en Groetgronden in Noord-Holland’ opgericht. 2 Eén van de deelnemers is Christiaan Lodewijk Loder Johan Marieszoon, koopman te Amsterdam. Hij is goed voor 2 stemmen. Als de Groetpolder is droog gevallen wordt de maatschappij ontbonden en vindt toewijzing van de kavels plaats door loting (17 mei 1848). C.L. Loder krijgt de kavels 35 en 36, gelegen bij de boerensluis. In het nieuwe polderbestuur is hij van 1848 tot 1852 heemraad. Christiaan overlijdt op 22 juli 1878 te Amsterdam, 71 jaar oud. Zijn zoon, Nicolaas Loder, geboren in Amsterdam in 1839, zal het bedrijf in de Groetpolder overnemen. Hij wordt later in een acte als landbouwer in de Groetpolder aangeduid. De boerderij van de familie Loder staat op een topografische kaart als Lodershoeve vermeld.3 In de Zeeuwse kranten uit het midden van de 19e eeuw vindt men vaak advertenties, waarin boeren gevraagd worden voor de nieuwe bedrijven in de pas ingepolderde polders in Noord- en Zuid-Holland, zoals de Haarlemmermeer en de Waard- en Groetpolder. Op het bedrijf van Govert Otte en Maria Westveer, de ouders van Adriaan, zal er voor hem geen plaats zijn geweest. Hij was tenslotte het negende kind. En zo zijn Adriaan en Adriana vrij kort na hun huwelijk in 1874 naar de Groetpolder vertrokken, naar het bedrijf van Nicolaas Loder. Uit het huwelijk van Adriaan Otte en Adriana Wirtz worden 2 dochters geboren.Anna Elderts Meer Kwartier 175 in mijn kwartierstaat is Anna Elderts Meer. Anna trouwde Westerblokker 19-8-1731 met Pieter Cornelis Blokdijk. Het rooms katholieke paar woonde in Oosterblokker en kreeg samen zes kinderen. Omdat mij verder weinig bekend was over haar besloot ik op zoek te gaan. Wie weet biedt het digitale tijdperk mij nu meer aanknopingspunten. Anna kwam uit Hoogwoud. Gelukkig was haar achternaam niet veel voorkomend. Haar ouders vond ik via de website https://vpnd.nl/statuspagina-nh.html niet in Hoogwoud, maar in Spanbroek. Vader Eldert (Ellart) Pieters Meer trouwde een eerste maal op 6-8-1690 in Spanbroek met Geertje Jacobs. Dopen zijn in die periode echter niet geregistreerd of bewaard, wel enkele overlijdens. Zo werden twee zoons van Eldert, beide Pieter genaamd, begraven, respectievelijk Spanbroek 31-9-1696 en Spanbroek 7-8-1697. Het is niet duidelijk wie de moeder was van de beide zoons Pieter, want Eldert Pieters Meer trouwde een tweede maal op 17-5-1695 te Spanbroek met Trijntje Ariens.