NGV Nieuws

Aanvulling scans en indexen op geboorteakten

Steeds meer akten van de burgerlijke stand zijn op naam doorzoekbaar via onze website. Naast een nieuwe set indexen is een aantal eerder gepubliceerde indexen gedeelte verrijkt met aanvullende gegevens. Het betreft voornamen en namen van ouders. 

Op onze website kunt u nu ook zoeken door de geboorteakten uit de periode 1903-1919, huwelijksakten uit de periode 1940-1944 en overlijdensakten uit de periode 1951-1969 van de voormalige gemeenten:

• Blokker
• Hoorn
• Zwaag

Afgelopen mei organiseerden we een Erfgoedbijeenkomst in Roosendaal om de verhalen van West-Brabant te verzamelen. Hierna zijn we aan de slag gegaan met deze verhalen en zijn we verder gaan werken aan ons Erfgoedplan. 

Op 23 november jl. heeft het Algemeen Bestuur van het West-Brabants Archief ingestemd met ons Erfgoedplan, dus willen we dit graag met jullie delen. Het plan is geen saai document geworden, maar een filmpje waarin we de stappen die we de komende jaren gaan zetten helder en duidelijk vertellen.

We maken jaarlijks een projectenplanning. Projecten die o.a. voor 2024 ingepland staan zijn: 

• Een erfgoedwebsite waar de verhalen van West-Brabant verteld kunnen worden
• Pilotproject met de gemeente Moerdijk voor het bestickeren van evenementenkasten; dit vergroot de zichtbaarheid van erfgoed en het WBA 
• Aandacht voor 80 jaar bevrijding van West-Brabant
• Organiseren van netwerkbijeenkomsten

Heb je vragen, ideeën of opmerkingen? 

Laat het dan aan ons weten en stuur ons een mail. 

In de collectie van Regionaal Archief Tilburg bevinden zich bepaalde archieven, die een kleine omvang hebben.  Deze zijn vaak niet voorzien van een inventaris oftewel een inhoudsopgave.  Maar dan weet je als onderzoeker ook niet welke archiefstukken aanwezig zijn.  Vorige maanden hebben we een aantal van deze wat kleinere archieven toegankelijk gemaakt. Soms zijn deze archieven langer in huis, soms zijn het nieuwe aanwinsten.

De volgende archieftoegangen zijn sinds kort via onze website te raadplegen:

Gilze en Rijen

2854. EHBO Vereniging Rijen, 1938-2022. 

Oisterwijk

813. Familiearchief Roozen te Moergestel.

6022. Persoonlijk archief van frater Theo Cornelissen (1910-1964).

Voor fotoalbum zie: Foto’s & Kaarten (regionaalarchieftilburg.nl)

Voor meer achtergrondinformatie zie Yvonne Welings, Oisterwijker in de Oost. Het levensverhaal van frater Theo Cornelissen (1910-1964), in:   De Kleine Meijerij 74 (2023) nr.  4, p. 109-113. 

Tilburg

375. Familiearchief Van Rijswijk.

424. Adrian Goyarts, architect te Tilburg, 1840-1851.

Betreft rekeningenboek van Goyarts (Goyaerts) (1811-1886), aannemer van onder andere het paleis van Koning Willem II in Tilburg, het latere Paleis-Raadhuis en andere belangrijke gebouwen uit die tijd.

Voor de scan van het rekeningenboek zie: regionaalarchieftilburg.nl/zoek-in-archieven/?/scans/NL-TbRAT-424/1/start/0/limit/10/highlight/1

541. Fredericus J. Broné, pauselijk zouaaf te Rome.

1776. Dagboeken van Adriaan Briaire (1921-1995), 1936-1995

In 2022 zijn de dagboeken van Adriaan Braire (1921-1995) geschonken. Adriaan Maria Josephus werd op 22 september 1921 geboren in Tilburg, als zoon van spoorwegambtenaar Jef ( Josephus Adrianus) 1894-1974 en Antonetta Maria Teurlincx. Het gezin woonde in de Enschotsestraat. Jef Braire speelde tussen 1915 en 1923 voor Willem II. Toen Briaire stopte met voetbal werd hij werknemer bij de Nederlandse spoorwegen. Ad Briaire schrijft in zijn dagboeken over de dagelijkse gang van zaken in de lessen op de HBS, wat er gegeten wordt, wie er aan huis komen en dat roken al op jonge leeftijd erg belangrijk is. Zijn belangrijkste tijdverdrijf bestaat uit wandelen, lezen, in het kanaal zwemmen en bioscoopbezoek. Over zijn Joodse medeleerlingen schrijft hij nauwelijks, hij noemt ze slechts terloops. Elke dag wordt het weer besproken. Hij heeft veel belangstelling voor het bouwen van vliegtuigen en de mogelijkheid om ooit zichzelf als een vogel voort te bewegen. Voor dat laatste houdt hij zichzelf zo goed mogelijk in conditie, daarover gaan ook veel schrijfsels.

1779. Persoonlijk archief Ad Silvius (1920-1991).

Voor meer achtergrondinformatie zie: Het bijzondere levensverhaal van Ad Silvius (regionaalarchieftilburg.nl)

1821. Fotocollectie Rob Vennix: Spoorpark in ontwikkeling (2018-2019). 

1823. Sint Elisabethvereniging in de parochie Hasselt, 1920-1953.

Sinds kort bewaart het Nationaal Archief het archief van de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) 1945-2000. Een aanwinst voor geïnteresseerden in overheidscommunicatie. Een divers archief ook met stukken die variëren van het draaiboek voor de begrafenis van prinses Wilhelmina, tot stukken over het afgewezen gratieverzoek van ‘de Drie van Breda’. Maar ook met opinieonderzoeken, bijvoorbeeld over politieke voorkeur. 

De onderwerpen die in het archief van de RVD aan de orde komen zijn erg divers. Dit komt, omdat de RVD door de jaren heen veel verschillende taken had. Om het archief te begrijpen is het goed deze taken verder te bekijken.  

Voorlichting of propaganda?

De RVD wordt in 1945 opgericht om voorlichting te geven over het regeringsbeleid. De dienst krijgt bijvoorbeeld de taak om het blad ‘Commentaar’ uit te geven. Hierin worden (radio)toespraken van kabinetsleden gepubliceerd. Ook richt de RVD de dienst ‘Oog en Oor’ op om de communicatie tussen overheid en burgers te verbeteren. 

Al snel komt vanuit de pers en de oppositie de kritiek dat de RVD vooral een propagandamachine is van de regering. Op 6 maart 1946 stelt toenmalige minister-president Schermerhorn daarom een commissie in die moet adviseren over de overheidsvoorlichting. In haar eindrapport stelt deze commissie dat overheidsvoorlichting een ‘afwachtend karakter’ moet hebben. Voorlichting is alleen nodig om het regeringsbeleid te verklaren en toe te lichten.

Titan-spotjes, het Koninklijk Huis en Postbus 51

De RVD krijgt er intussen wel veel taken bij. Vanaf 1965 is de dienst verantwoordelijk voor de communicatie over het Koninklijk Huis. Daarnaast coördineert de dienst vanaf 1967 de TITAN-spotjes (televisie-informatie ten algemene nutte). Dit zijn voorlichtingsfilmpjes, bijvoorbeeld over persoonlijke hygiëne, voeding of energie. Vanaf eind jaren zestig kunnen burgers met vragen terecht bij de RVD, via Postbus 51. 

Actieve overheidsvoorlichting

In 1970 publiceert de commissie Biesheuvel een rapport dat grote invloed heeft op de werkzaamheden van de RVD. In dit rapport stelt de commissie dat de overheid de plicht heeft om haar beleid openbaar te maken. De RVD moet dan ook aan de slag met een actievere vorm van overheidsvoorlichting. Zo is er vanaf 1970 wekelijks een persconferentie na afloop van de ministerraad. Ook komt er meer openheid over kabinetsformaties. Een onderwerp dat ook nu actueel is.

Moeizame kabinetsformatie

Een voorbeeld van de manier waarop de RVD zich bezighoudt met kabinetsformaties is te vinden in het archief. In inventarisnummer 4048 zit een opinieonderzoek naar politieke voorkeur uit 1981. Op dat moment is een kabinetsformatie in volle gang. Aan het Kabinet-Van Agt I, een CDA-VVD coalitie, is net een einde gekomen. Op 26 mei 1981 vinden verkiezingen plaats. De uitslag van deze verkiezingen maakt een nieuw CDA-VVD-kabinet onmogelijk. In plaats daarvan moeten CDA, PvdA en D66 samen om de tafel. De kabinetsformatie tussen deze partijen verloopt moeizaam. 

Opinieonderzoek

De Rijksvoorlichtingsdienst wil weten of de moeizame formatie invloed heeft op het stemgedrag. Deelnemers aan het opinieonderzoek krijgen daarom de vraag of ze, als er ‘vandaag’ nieuwe verkiezingen zouden zijn, op een andere partij zouden stemmen. Ongeveer 8% van de ondervraagden bevestigt dit. Als reden noemen de ondervraagden onder andere de moeizame formatie. Een van hen (geswitcht naar de VVD) geeft bijvoorbeeld aan: ‘Vind dit niks, dat geharrewar, VVD zou dat niet doen dat gezeur.’ Een andere ondervraagde (geswitcht van CDA naar PvdA) verklaart: ‘PvdA doet er alles aan om zo snel mogelijk een nieuw kabinet te hebben, CDA niet.’ Een derde respondent is nog duidelijker als hij uitlegt waarom hij niet meer op het CDA zou stemmen: ‘Omdat CDA in de kabinetsformatie bitter teleurgesteld heeft.’

Val kabinet Van Agt- II

Uiteindelijk blijkt het kabinet-Van Agt II, dat na de moeizame formatie gevormd wordt, geen succes. Al na 8 maanden biedt het kabinet zijn ontslag aan. Dat betekent weer werk aan de winkel voor de Rijksvoorlichtingsdienst. Werk waarover iedereen nu bij het Nationaal Archief kan lezen in het archief van de RVD. 

Bekijk voor het opinieonderzoek inventarisnummer 4048 uit het archief van de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD), 1945-2000, archiefnummer 2.03.08.

Delen op Twitter Delen op Facebook

Van ‘blue monday’ hadden we bij het BHIC afgelopen januari geen last. Er werd hard gewerkt aan het scannen, indiceren en publiceren van archiefmateriaal. Hieronder tref je een update met alle indexen en bronnen die in de eerste maand van 2024 zijn toegevoegd op de website. Veel leesplezier!

Burgerlijke stand

Geboorten

• Eindhoven: 1811-1902, 1921
• Hooge en Lage Mierde: 1811-1823
• Maarheeze: 1857-1882
• Mierlo: 1913-1922
• Nieuwkuijk: 1863-1882
• Oost-, West- en Middelbeers: 1855-1879
• Rijsbergen: 1913-1922
• ’s Gravenmoer: 1913-1922
• ‘s-Hertogenbosch: 1811-1814
• Someren: 1883-1902
• Stratum: 1869-1881
• Tilburg: 1899-1902
• Vlijmen: 1834-1856, 1893-1922
• Werkendam: 1840-1853
• Woensel: 1822-1833
• Zevenbergen: 1903-1908

Doop-, trouw- en begraafboeken

Dopen

• Berlicum en Middelrode: 1681-1750
• Boxmeer: 1717-1751
• Macharen: 1700-1811
• Velp: 1748-1759, 1795-1810

Trouwen

• Berlicum en Middelrode: 1679-1752
• Boxmeer: 1717-1751
• Macharen: 1700-1714, 1721-1798, 1807-1810
• Velp: 1748-1759, 1795-1810

Begraven

• Boxmeer: 1717-1751
• Grave: 1703-1720
• Velp: 1748-1759

Schepenbanken

• Berlicum: 1772-1782, 1783-1789
• Cuijk: 1685-1694
• Geffen: 1810
• Helvoirt: 1735-1749
• Kessel: 1801-1808
• Oijen: 1788-1793
• Oss: 1747-1764
• Stad Ravenstein en de vijf Maasdorpen: 1805-1808
• Vught en Cromvoirt: 1721-1728, 1762-1764

Boeken

• AA, Joop van der: Van vroeger tot (me)nu. 80 jaar: van Philiprak tot culinaire topgerechten
• ELSEN, Harrie van den: De Hoeven in turbulente tijden: jeugd- en oorlogsherinneringen 1925-1956
• HEEREN, Frans: Het raadhuis van Lithoijen
• HESSELS, Thomas: Op zoek naar ons ma
• INITIATIEF JACOB MOLENSCHOTT: Jacob Molenschott. Niet God maar de mens dienen
• LEEUWEN, Wies van: Het Tilmanshofje. Een uniek stukje binnenstad

Foto’s

Aan de digitale beeldbank zijn in de afgelopen maand afbeeldingen toegevoegd:

• 7335-: Collectie L. van Tongerloo, foto’s KP-groep Lith

Films

Via de filmbank Brabant in Beelden zijn de volgende nieuwe films te raadplegen:

• COOLEN-31 en -32: Collectie Bert Coolen
• ANT-03: Dorpsfilm Ledeacker 1967
• MILL-33 t/m -46B: Films Heemkundekring Myllesheem, Mill
• OEF-04: Een kijkje bij Loonbedrijf Coenen
• EIJSBOUTS-01 t/m -17: Familiefilms Sjaak Eijsbouts, Vlierden/Deurne
• ALBADA-01 t/m -19: Familiefilms Albada Jelgersma, Breda

Gescande archiefstukken

Via scannen-op-verzoek is een groot aantal archiefstukken gescand en online gepubliceerd. Bekijk het complete overzicht (Excel-bestand)

Openbaarheidsdag 1 januari 2024

Op 2 januari 2024 was het openbaarheidsdag en werden verschillende archieven openbaar. Kijk hier terug welke genealogische gegevens en hier welke archieven bij het BHIC openbaar zijn geworden per 1 januari.

Vrijwilligers bedankt

De indexen van de genoemde bronnen zijn tot stand gekomen dankzij de enthousiaste bijdrage van ruim 90 vrijwilligers die werkzaam zijn bij het BHIC. Wij bedanken alle vrijwilligers voor hun betrokkenheid en inzet!