Na de herindeling van de gemeente Haaren kreeg het Tilburgse archief de militieregisters van Haaren in beheer. In totaal gaat het om 106 banden, die allemaal door de handen zijn gegaan van onze projectleider conservering en restauratie Marcel van de Wouw. De eerste conditiecheck leek heel goed, maar bij nadere inspectie bleek er meer aan de hand dan aan de buitenkant was te zien.
Bij een groot aantal banden was de schade ‘naar binnen gevouwen’. Banden die er aan de buitenkant prima uitzagen, bleken aan de binnenkant bij het openvouwen deels vervilt te zijn. De conclusie van Marcel: 44 banden waren te zeer beschadigd om nog ter inzage te geven (categorie 1), 28 waren in iets minder slechte staat (categorie 2) en 34 banden waren in redelijke staat (categorie 3). Deze laatste groep banden had geen vervilting, maar er waren wel schimmelsporen in te vinden.
Door vocht kan schimmel ontstaan in papier. Schimmel zorgt voor afbraak van de papiervezels, waardoor vervilting ontstaat. De vezels van het papier verzwakken dan. Het vervilte papier kan compleet uit elkaar vallen als je het vastpakt.
Schimmelsporen zijn overal latent aanwezig. We werken in het archief in schone ruimtes, maar niet in een steriele omgeving. Een schimmel heeft drie dingen nodig om zich te ontwikkelen: een voedingsbodem (de drager, de cellulosevezels van het papier), vocht en temperatuur. Die drie samen zorgen voor de ontwikkeling van schimmel. In het archief houden we de condities constant en ze worden dagelijks gemonitord om schimmelvorming te voorkomen.
Na constatering van de vervilting zijn de militieregisters voor behandeling naar Hoogduin Papierrestauratoren in Delft gebracht. Zij hebben ontbrekende delen van het papier aangevezeld, en zo de schade gestabiliseerd. Elke band is opnieuw zuurvrij verpakt. Het materiaal is onlangs retour gekomen. Het staat op de nominatie om gedigitaliseerd te worden in 2022, waarna de originelen voorgoed veilig opgeborgen worden in de archiefbewaarplaats. De registers zijn gered van verder verlies. De verkleuring kan niet weggenomen worden, maar de vervilte randen zijn aangevezeld. Verder verlies van tekst wordt daarmee voorkomen.
Regionaal Archief Tilburg