BHIC: deel oude archief Abdij van Tongerlo nu online

0
88

Dankzij de inspanningen van de abdij van Tongerlo en het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) is een substantieel deel van het archief van de abdij van Tongerlo gedigitaliseerd en toegankelijk gemaakt voor onderzoekers. De premonstratenzer abdij van Tongerlo was een belangrijke speler in het noorden en oosten van Brabant op het religieuze, politieke en economische toneel in de periode 1130-1796. De continuïteit en de brede terreinen waarop de abdij haar invloed liet gelden, staan garant voor uitgebreide onderzoeksmogelijkheden.

Het omvangrijke abdijarchief dat berust in de abdij van Tongerlo is ondanks de roerige geschiedenis goed bewaard gebleven. Uit het historisch archief dat loopt vanaf de stichting rond 1130 tot aan 1838 zijn nu op één na alle registers gedigitaliseerd, 967 in totaal. Ze bevatten afschriften van vrijwel alle oorkonden en vormen de kern van de langlopende abdijadministratie met registers van onder meerde kloosterbewoners, personeel, weldoeners, erfpachten en -cijnzen, verpachtingen, tienden. Dit alles is beschreven in een inventaris. Deze inventaris, die dankzij de voormalige archivarissen Ambrosius Erens, Milo Koyen en wijlen Signumlid Leo Van Dyck tot stand is gekomen, beschrijft niet alleen elk register maar biedt ook een gedetailleerde opgave van de inhoud en de structuur van elk register. Dat is een troef bij het digitaal doorbladeren van de registers.

Voor zowel professionele als amateuronderzoekers zijn deze registers een historische goudmijn. Hierbij kun je denken aan onderzoek op politiek en religieus terrein, regionale en lokale geschiedenis, heemkunde, veldnamenonderzoek en genealogisch onderzoek. Dit geldt zowel voor onderzoek in België, vooral in de Kempen, maar evengoed in de regio van Lier en Duffel, Diest en Brabants Haspengouw, als in Nederland, vooral in West-Brabant en de Meierij van ’s-Hertogenbosch.

De norbertijnenabdij van Tongerlo, tegenwoordig gelegen in de Belgische gemeente Westerlo, werd gesticht rond 1130. Dit gebeurde nog tijdens het leven van Sint-Norbert van Gennep, die in 1120 een beweging startte die zich ontwikkelde tot de orde van Prémontré.
In 1124 hadden norbertijnen een klooster in Antwerpen gevormd. Vandaaruit stichtten ze in Tongerlo rond 1130 een nieuw convent. De hertogen van Brabant begunstigden de orde en daarmee ook de nieuwe Abdij van Tongerlo. Het klooster groeide uit tot een van de belangrijkste norbertijnenkloosters in Brabant. Het verwierf vele goederen en rechten. De goederen bestonden vooral uit landerijen, boerderijen, cijnzen, pachten en tienden, voor het merendeel gelegen in het toenmalige hertogdom Brabant. Van de rechten die de abdij verwierf waren de patronaatsrechten (het recht om de nieuwe pastoor voor te dragen) erg belangrijk. De abdij bediende van oudsher veel Brabantse parochies zoals in Roosendaal. De abt was lid van de Staten van Brabant en had daarmee ook rechtstreekse politieke invloed.

Binnen de vele registers wijzen we graag naar het veertiende-eeuwse martyrologium en necrologium dat tot begin zeventiende eeuw is bijgehouden, maar ook naar het zakkaartenboek en de vele registers met kerkelijke rechten in de parochies.

Een register was zo dik dat het niet gedigitaliseerd kon worden, tenzij het uit de band gehaald zou worden. Besloten is dit niet te doen.

Klik hier voor meer informatie
en hier om rechtstreeks naar de inventaris en scans gaan