Het Algemeen Politieblad waardevolle bron

0
599

Het Algemeen Politieblad is een van de populairste gedigitaliseerde bronnen uit CBG Verzamelingen. In de loop van het jaar komt er een vijftal jaargangen bij. Vanaf dat moment kun je ook de politiebladen uit de Tweede Wereldoorlog doorzoeken. De originele banden bevinden zich in de CBG Bibliotheek.

Het Algemeen Politieblad was een belangrijk communicatiemiddel van de Nederlandse politie in de negentiende en twintigste eeuw. Het blad werd vanaf 1852 gebruikt om opsporingsberichten en (wettelijke) besluiten landelijk te verspreiden. Oorspronkelijk werden de politiebladen een keer per twee weken als losse afleveringen gedrukt en naar alle gemeenten in Nederland verstuurd. Een keer per jaar werden ze samengevoegd tot een jaargang en ingebonden; oorspronkelijk op A5-formaat, maar naarmate de populariteit van het middel groeide en daarmee het aantal pagina’s, werden de boeken steeds dikker en bestonden de jaargangen uit steeds meer delen. Daarom is eind jaren twintig van de vorige eeuw besloten ze op A4-formaat te gaan drukken.

Vanwege onder andere de kwetsbaarheid van het papier zijn er maar weinig banden bewaard gebleven. Het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis heeft de jaargangen 1852 tot 1946 in zijn bezit. Daarvan zijn op dit moment de delen tot 1900 door vrijwilligers gedigitaliseerd en beschikbaar gesteld via CBG Verzamelingen. Zodra het systeem hierop is aangepast – waarschijnlijk later dit jaar – komen daar de jaren 1901-1910 en 1937-1946 bij. Het is de bedoeling dat de bladen vanaf dat moment ook bladerbaar en op woordniveau doorzoekbaar worden.

Met name de politiebladen uit de oorlogsjaren kunnen heel interessant zijn, omdat daar bijvoorbeeld oproepen in staan over gezochte Joden. Dit kan erop duiden dat ze waren ondergedoken. De oproep werd geplaatst door de (pro-Duitse) politiecommissaris in de plaats waar ze het laatst waren gezien – dat biedt dus aanknopingspunten voor eventueel verder onderzoek. Soms, maar lang niet altijd, staan er ook foto’s van de gezochte personen bij.

Via CBG|Verzamelingen zijn de gedigitaliseerde politiebladen op dit moment alleen nog op naam te doorzoeken, maar zoals gezegd wordt dat later dit jaar aangepast naar ieder willekeurig woord, zoals beroep, woonplaats, etc. Een zoekopdracht geeft alle vermeldingen in de jaargangen. Om deze als scan in te zien is een Vriendschap of dagtoegang nodig. Maar dan kan je – als je weet waarop je moet letten – een schat aan informatie uit de bladen halen. Op dit moment wordt zelfs wetenschappelijk onderzoek gedaan door een Vlaamse student die aan de hand van de ‘uitgezette vreemdelingen’ in het politieblad bepaalde migratiestromen in kaart wil brengen.

Momenteel zijn de politiebladen nog niet bladerbaar, maar ook dat gaat in de loop van dit jaar veranderen. Het kan nu nog zo zijn dat een signalering doorloopt op een volgende pagina, die je niet kunt zien. Een handige zoektip in dat geval is het nummer van de afbeelding die staat vermeld onder ‘bronvermelding’ te kopiëren (inclusief de extensie .jpg), in het zoekveld te plakken en het laatste cijfer te vervangen door één cijfer hoger. Bijvoorbeeld: 1865010715.jpg wordt 1865010716.jpg. Klik op ‘Zoeken’ en de volgende pagina wordt in het overzicht getoond. Let op: het kan zijn dat je meer dan één vermelding krijgt, omdat er meerdere personen op de pagina genoemd worden.