INHOUD
1. Van de redactie
2. In Memoriam Hub Beulen
3. Wat is niks? (door Rinus Suijkerbuijk)
4. De vroegste clerus te Eijgelshoven (door Wim Nolten)
5. Een inwonerslijst van Echt uit de Franse Tijd – 1807 (door Arno Griens)
6. Aanvulling op Karel, Hub en Hein, GeneVer 2019-4, pagina 116-119 (door Antoine Plasier)
7. Kopij
8. Het bidprentje van Petrus Scheeren (door Theo Maes)
Wat is niks? (door Rinus Suijkerbuijk)
Nix is een familienaam die in Zuid-Limburg vrij vaak voorkomt. De belangrijke genealogische website GENEANET vermeldt dat er van de 1.690 personen die deze familienaam in Nederland dragen er in Wittem (264), Heerlen (131), Gulpen (101) en Mechelen (95) wonen. [Overige Nederlandse plaatsen worden niet vermeld]. Uit de verdere opsomming blijkt onder meer een grote concentratie van naamdragers Nix in het Rheinland te wonen. Hoogstwaarschijnlijk ligt de oorsprong van deze Nix familienaam dan ook over onze Oostgrens in Duitsland.
Herkomst familienaam Nix. Wie als Nicolaas gedoopt is, zal veelal toch wel als Nick of Niek (of Klaas) worden aangeroepen. En als Niek later kinderen krijgt zijn dat Niek’s kinderen. En dan verwordt dat tot een familienaam Nieks (zoals de kinderen van Pieter verder als Pieters en die van Jan als Jans door het leven moeten). En van Nieks wordt het fonetisch, dialectisch, het chiquer en exotischer geschrevene Nix.
De vroegste clerus te Eijgelshoven (door Wim Nolten)
Maria heissen ich-Gregorius van Duren guis mich-der ceende helt dese clock Anno m cccc l xxx i [1481]. Dit seind deselbigen letteren de op dese clock stondt.1 Ruim honderdvijfentwintig jaar geleden werden voor de eerste keer mededelingen gedaan inzake de vroegere pastoors van Eygelshoven.2 In 1931 volgde een tweede publicatie, helaas zonder exacte bronnenopgave.3 En in 1981, een halve eeuw later, de derde vermelding, die grotendeels op beide voorgaande teruggreep.4 Inmiddels zijn nieuwe bronnen gevonden, waaruit blijkt dat er meer pastoors geweest zijn dan tot nu toe werd aangenomen.
Met name in het archief van de heren van Ter Heiden, dat deel uitmaakt van het archief der ‘Herrschaft Paffendorf’ en bewaard wordt in het Hauptstaatsarchiv te Düsseldorf (nu Duisburg), zijn veel informatieve stukken bewaard gebleven.5 In bovengenoemde periode zijn er tot nu toe 40 pastoors werkzaam geweest.6 Het dorp Eijgelshoven maakte destijds deel uit van de Gulikse onderheerlijkheid Ter Heiden en de heer van Ter Heiden bezat het ‘collatierecht’ over de kerk, dat wil zeggen dat hij een pastoor kon voordragen die dan door de kerkelijke overheid werd aangesteld. Kerkelijk behoorde Eijgelshoven tot het bisdom Luik; dit was opgedeeld in een aantal aartsdiakenaten, die weer onderverdeeld waren in landdekenaten. Eygelshoven wordt reeds in 1477 als Eygelsoe ecc(les)ia, naast Kerkrade en vele andere plaatsen vermeld
Verder nog in de jaren 1478, 1481, 1486, 1490/91 en 1499.8 Dit in de zogenoemde ‘Pouillés’, dit zijn beneficilijsten opgemaakt te Luik, vanaf 1400, en niet ter plekke, zodat ze niet altijd compleet en ook betrouwbaar zijn. De parochie Eijgelshoven vormde met de parochie Kerkrade de noordoostelijke punt van het landdekenaat Maastricht (concilium Trajectense), dat onder het aartsdiakenaat Hespen- of Haspengouw viel.9 De parochie Eijgelshoven was in de Middeleeuwen heel wat groter dan nu. In het noorden omvatte ze ook de plaatsen Ubach over Worms, Marienberg en Scherpenseel, in het oosten reikte ze tot aan het riviertje de Worm (de grens met het aartsbisdom Keulen) en in het westen strekte ze zich uit tot aan het gebied van de hoofdschepenbank Heerlen, d.w.z. tot aan Nieuwenhagen. In 1553 bestond het aartsdiakenaat Haspengouw uit circa 315 parochies en hulpkerken en was het verdeeld in drie dekenaten: St.Truiden (75), Tongeren (116) en Maastricht (122). Dit laatste lag aan beide oevers van de Maas en omvatte het grootste gedeelte van de Landen van Overmaas.10 De parochies van ons huidig bisdom, die vóór 1559 tot het dekenaat Maastricht behoorden, zijn slechts spaarzaam beschreven: Eijgelshoven 1558, Eyngelsloe, ecclesia; Berghe prope Egelsloe, appendix de Egelsloe (Marienberg).11
Een inwonerslijst van Echt uit de Franse Tijd – 1807 (door Arno Griens)
Er hebben van Echt uit de Franse tijd twee inwonerslijsten bestaan. Een lijst uit 1796 waar alle inwoners op staan die ouder zijn dan 12 jaar (Registre Civique) en een lijst uit 1807 waarop alleen de mannen staan. Ik denk dat deze laatste een oproeplijst voor militaire dienst is hoewel de jongste persoon 22 jr. is en de oudste 83 jr. is. Dat zou ook kunnen blijken uit het nummer in de laatste kolom. Sommigen hebben geen nummer en zijn dan mogelijk niet inzetbaar. De originelen van beide lijsten zijn onvindbaar! Van de lijst uit 1807 is er wel een getypte versie bekend en die volgt onderstaand. Wat aan deze lijst opvalt, is dat eerst de mannen genoemd worden die geboren zijn in Echt en daarna (vanaf nr. 473) de mannen die elders geboren zijn. zou er op kunnen duiden dat de lijst is voor de weerbaarheid van Echt (en dat dus diegenen die niet uit Echt komen minder betrouwbaar in deze zijn en dus achter in de lijst staan). Mijn oud ouder Jean Guillaume (Johannes Wilhelmus) Griens tekent als burgemeester de lijst op 20 september 1807.
Aanvulling op Karel, Hub en Hein, GeneVer 2019-4, pagina 116 – 119 (door Antoine Plasier)
Frans Thorissen uit Utrecht heeft volgende aanvullingen -waarvoor dank op de (deel) genealogie van Karel Wagenaar aangeleverd:
Generatie I Sophia (Maria Josepha) Wagenaar (Wagner), in haar akte van overlijden staat als beroep breister, oud 45 jaar, geboren te Schwäbisch Gmünd bij Frankfort aan de Mein. Opmerking: Schwäbisch Gmünd ligt in deelstaat Baden-Württemberg, circa 40 km oostelijk van Stuttgart terwijl Frankfurt am Main 250 km noordelijk ligt in de deelstaat Hessen.
Generatie II Franciscus Wagenaar, overleden 22 december 1891 (acte 24 december 1891) Joanna Sebastiana Paulus, overleden 11 december 1869 (acte 13 december 1869) De echtgenoten van kind 1 (Maria Josephina) en kind 5 (Andreas) waren neef en nicht. Hun respectievelijke moeders waren twee zussen, Anna Cornelia van Elteren, geboren te Leur op 1 juli 1808 en Antonetta (ook Anna) van Elteren, geboren te Etten-Leur op 29 oktober 1813. Kind 2 (Andreas) was bij overlijden op 10 september 1840 oud 9 weken, dus is geboren begin juli 1840.
Verder nog Generatie III
Het bidprentje van Petrus Scheeren (door Theo Maes)
, geb. Maasbracht 16 Floréal jaar 11 ( 06-05-1802), brouwer, zn.v. Gabriel Scheeren en Anna Maria Simons (landbouwster), overl. Born (Holtum) 27-03-1886, tr. Born 04-04-1856 Anna Cornelia Jeu(c)ken, landbouwster, geb. Rothem (B) 21 Brumaire jaar 8, ged. Rothem (B) 12-11-1799, overl. Born (Holtum) 23-03- 1895, dr. v. Jean Jeuken en Maria Anna Severijns. De bruid is bij haar huwelijk met Pierre Scheeren weduwe van Nicolas Nelissen. Deze Nicolas, zn.v. Johannes Nelissen en Maria Catharina Hochstenbach, is in Born op 12- 09-1853 overleden. Petrus (Pierre) Scheeren, geb. Maasbracht 16 Floréal jaar 11 ( 06-05-1802), brouwer, zn.v. Gabriel Scheeren en Anna Maria Simons (landbouwster), overl. Born (Holtum) 27-03-1886, tr. Born 04-04-1856 Anna Cornelia Jeu(c)ken, landbouwster, geb. Rothem (B) 21 Brumaire jaar 8, ged. Rothem (B) 12-11-1799, overl. Born (Holtum) 23-03- 1895, dr. v. Jean Jeuken en Maria Anna Severijns. De bruid is bij haar huwelijk met Pierre Scheeren weduwe van Nicolas Nelissen. Deze Nicolas, zn.v. Johannes Nelissen en Maria Catharina Hochstenbach, is in Born op 12- 09-1853 overleden.